Foto: Pagina uit het rapport Kerkenvisie NOP 

'Zonder kerk slechts groepje huizen'

"Een kerk is iets dat bij een dorp hoort. Als je die sloopt, heb je alleen een groepje huizen." Dat is de opmerking van een van de bezoekers van een discussieavond over de toekomst van dorpskerken in Noordoostpolder waarover Omroep Flevoland bericht.

De burgerlijke gemeente Noordoostpolder organiseerde een tweetal bijeenkomsten in het kader van Kerkenvisie. De eerste bijeenkomst vond plaats in Ens op 18 september. De gemeente nodigt daarin alle burgers uit om mee te praten over de toekomst van een kerkgebouw in hun woonplaats.

Door de aanhoudende ontkerkelijking dreigt in zeven van de tien dorpen de laatste dorpskerk te verdwijnen, aldus een onderzoek van de Kathedraaldenkers, een organisatie die zich inzet voor het behoud van religieus erfgoed. Uit dat onderzoek blijkt dat over vijftien jaar waarschijnlijk nog maar tien kerken in Noordoostpolder een religieuze functie hebben, inclusief de kerken in de woonkern Emmeloord. Daarom moet gezocht worden naar een nieuwe, niet-religieuze bestemming, zegt Heleen Agterhuis van de Kathedraaldenkers. Volgens de organisatie behoren de kerken tot het DNA van de polder. Ze zouden uit cultuurhistorisch oogpunt alleen al behouden moeten worden. Maar op dit moment zijn ze onvoldoende beschermd tegen sloop.

De meningen en wensen van de inwoners van de dorpen zijn daarbij volgens haar van groot belang. Ook de meeste bezoekers zien het gebouw als belangrijk voor hun leefkern. De kerken zijn beeldbepalend voor een dorp. Veel mensen hebben zelf herinneringen aan het gebouw, omdat ze er zijn gedoopt, of getrouwd of een begrafenis vanuit het gebouw hebben meegemaakt.

Eén van de opties om het gebouw een blijvende plek te geven, is het aanreiken van meer functies. De kerk kan naast religieus centrum een ontmoetingsplaats zijn voor een gemeenschap in algemene zin. ‘Ik denk dat dat heel waardevol is om de dorpen leefbaar te houden', zegt een van de bezoekers voor Omroep Flevoland. Volgens haar is dat onder meer belangrijk om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan.

Tijdens de avond valt het Heleen Agterhuis van de Kathedraaldenkers op dat de kerken de mensen na aan het hart liggen. Het is volgens haar nu belangrijk dat er met elkaar plannen worden gemaakt om een kerk te behouden voor een maatschappelijke functie. Ze merkt dat die boodschap ook is aangekomen bij de politiek in Noordoostpolder en dat die bereid is om mee te denken. Ze is optimistisch over de toekomst van de kerken. ‘Er zit wel goede energie’.

Elf kerken hebben in de Noordoostpolder de status van monument. Volgens de onderzoekers zouden meer kerken daarvoor in aanmerking kunnen komen, omdat ze een bijzondere waarde vertegenwoordigen voor de gemeenschap. Op het moment van het onderzoek (2022) waren er 30 van de 49 gebouwen religieus in gebruik; 17 kerken zijn herbestemd, 2 staan er leeg. De herbestemde kerken zijn getransformeerd tot woningen (8), museum (2), onderkomen voor gezondheidszorg (3), bedrijfsruimte, kinderdagverblijf en parochiehuis. De gereformeerde kerk van Marknesse is afgebroken.

Klik hier voor het rapport over Kerkenvisie.