Licentie vrij tijdens coronacrisis

Er komen nogal wat vragen binnen over het gebruik van liederen uit het Liedboek. Mag je zonder meer teksten gebruiken uit het Liedboek als je andere vormen van vermenigvuldiging kiest dan de vertrouwde kerkdienst? Mag al dat geestelijke gedachtegoed maar zo een digitaal vervolg krijgen? Ds. Hans van Solkema uit Heino, preses van de classis Overijssel-Flevoland, stelde er vragen over. Hieronder zijn brief en daaronder het antwoord dat hij kreeg. Wij vatten het samen als: Je mag tijdens de corona-crisis vrij gebruik maken van het Liedboek in je kerkelijke werk en je kunt het ook gebruiken voor uitzendingen als die van Kerkdienstgemist en Kerkomroep.

Brief 1 april 2020

Goedemorgen,

 

Hartelijk dank voor de informatie die vanmorgen op de website van Liedboek nu stond. Ik ben blij dat ook Liedboek bv in deze tijd meedenkt en net als alle anderen in de maatschappij probeert te doen wat nu gedaan kan worden. De toezegging dat niet moeilijk wordt gedaan over schending van de auteursrechten past daarbij en is voor lokale kerken een geruststelling. Wij willen in onze gemeente de zaken goed geregeld hebben. Laat dat voorop staan.

 

Toch laat uw brief bij mij grote vragen achter:

 

Allereerst deze passage:

Voor streaming van tekst en beeld hebt u geen rechten. Voor de openbaarmaking van auteursrechtelijk beschermd materiaal, zoals de preek van de dominee, kunst die u in beeld brengt, muzieknoten en teksten enz., hebt u een licentie nodig die in ons land wordt verleend door BUMAStemra en andere instellingen die daartoe een afspraak hebben gemaakt met BUMAStemra. Maar de licentie is pas echt effectief als die ook bij uitbetaling herleid kan worden tot die auteursrechtelijk belaste materialen. En daar zit nu de grote hobbel. Dat geldt voor de geregistreerde zaken bij BUMAStemra en bij andere instellingen die een licentie aanbieden. Voor blijvende praktijken (na de crisis) zal daarom een serieuze licentie geregeld en betaald moeten worden. Die licentie hebben wij nog niet, noch kunnen we u die elders aanbieden.

 
Met alle respect: ik begrijp hier niets van, wat wilt u nu zeggen in de eerste rood aangehaalde zin? Wat heb je aan een BumaStemra licentie? Niets dus als het om het liedboek gaat? 

Over de tweede rode zin maak ik me echt een beetje boos. Al sinds jaar en dag staat op de website van Liedboek.nu onder het kopje prijzen, deze zin: Overname op internet, website, kerkbode enz is binnen dit abonnement niet voorzien. Indien wel gewenst, kunt u daartoe het recht aanvragen.  

Nu lees ik dus (corrigeer me als ik het niet goed begrijp) dat u al jaren een aanvraag in deze zin niet positief kunt honoreren.

 

Het wordt echt tijd dat de zaken rondom het auteursrecht en de kerken goed worden aangepakt. Laat deze crisis dan daartoe eindelijk de aanleiding zijn. Laat het duidelijk zijn: ik ben er zeer voor dat er binnen de kerken betaald wordt voor rechtmatig gebruik van materialen, maar het is voor een eenvoudige dorpsdominee/kerk niet te doen om wegwijs te worden in het woud van regels. Een voorbeeld: wat nu als een familielid voor een rouwdienst (die gestreamd wordt) vraagt om een lied te zingen uit bijvoorbeeld gezangen voor liturgie. Dan moet u eens proberen omdat binnen twee dagen netjes geregeld te krijgen? Ik zou niet weten, hoe en waar: de websites van uitgevers laten je wat dat betreft volledig in de kou staan. Streamen van diensten is niet nieuw. Het gebeurt al tijden, alleen zitten de uitgevers gewoon achterover en doen niets aan samenwerking en het vergemakkelijken van het betalen van rechten door gebruikers. Kortom mijn grief is, dat wij de zaken wel goed willen regelen, maar dat het in veel gevallen niet mogelijk is… Er wordt veel te veel gedacht vanuit de rechthebbende en niet vanuit de gebruiker. 

 

Ten slotte nog één vraag. U vraagt om verwijdering van de diensten na één week op social media. Wij maken daar geen gebruik van, maar kerkdienstgemist noemt u niet… Hoe zit het dan daar mee?

 

Ik ben overigens niet alleen dorpsdominee maar ook voorzitter van de classis Overijssel en Flevoland. Ik hoop snel antwoord te krijgen op mijn vragen, om daarmee ook andere collega’s in onze classis te kunnen helpen en duidelijkheid te verschaffen. 

 

Met vriendelijke groet,

 

Hans van Solkema

Antwoord 2 april 2020

Geachte dominee Van Solkema,

 

Dank voor uw waarderende woorden inzake onze opstelling in deze verwarrende tijden rondom de corona-uitbraak ook voor de kerken.

 

Voor alle concrete andere gebruikssituaties die u vermeld vindt bij Liedboek Online inzake de bestaande gebruiksmogelijkheden kunt u ten allen tijde een verzoek indienen bij de uitgeverij. Dat kunnen wij in de regel voor u regelen, of u eventueel doorverwijzen naar andere rechthebbenden.

 

De licentie waarvoor nu in deze weken de noodzaak ontstond, betreft gebruik op kanalen zoals YouTube, en daarover gaat ons bericht. De noodzaak om daarvoor een licentie te sluiten vervalt als u zich na de crisis weer beperkt tot gebruik van Liedboek Online in de wekelijkse eredienst (eventueel ook uitgezonden via media als Kerkomroep en Kerkdienstgemist om thuis beluisterd te worden).

 

Ik neem aan dat deze aanvulling voldoende verhelderend is voor u.

 

Met vriendelijke groeten,

BV LIEDBOEK - UTRECHT

 

Ondertekend vanuit de redactie