Het dagblad Trouw nam deel aan het webinar op 8 december en gaf op 15 december aanvullende informatie vanuit drie plaatsen: Apeldoorn, Ommen, Zwartsluis. Wil je het artikel inzien? Klik hier.

Brede support voor solidaire insteek

‘Je laat een ander niet in de kou staan’. Die woorden van ds. Kest Jelsma haalde voorzitter ds. Karolien Zwerver aan om de intentie van het webinar ‘Solidariteit bij stijgende (energie)prijzen’ weer te geven. Er was woensdag 8 december belangstelling van 74 mensen die meer wilden weten van de mogelijkheden om de energiecompensatie zo te verdelen dat juist de armste groepen er de meeste baat bij hebben.

Ds. Kest Jelsma opperde al in oktober het idee om tot zo’n inzet voor de armste mensen te komen. Hij stoorde zich aan de gedachte dat de overheid alle inkomensgroepen in Nederland een zelfde toelage gunt, namelijk 400 euro tegemoetkoming bij het indienen van de belasting. Er zijn groepen aan de onderkant van de samenleving die meer nodig hebben. Klaas van der Kamp rekende het voor tijdens het webinar. Het gaat niet alleen om de hogere energieprijs tussen de 440 euro en de 800 euro. Het gaat ook om de algehele inflatie die tot boven de 1000 euro kan stijgen. En om het besef dat de laagste inkomensgroepen toch al worstelen met het feit dat 8 procent van het inkomen gelabeld is voor energie.

Karolien Zwerver vatte de discussie samen met de nadruk die er gelegd werd op het goede contact met de gemeente en op de afstemming met de andere hulporganisaties. Je proefde door alle vragen en opmerkingen heen veel betrokkenheid van de deelnemers. Gertrudeke van der Maas vertelde over de aanpak in Apeldoorn. Men heeft daar al gedurende meer jaren ervaring met de ondersteuning van de arme kant. Last ondervindt men van de AVG-regels, waardoor men niet automatisch 800 bekende adressen die eerder 190 euro kregen opnieuw mag aanschrijven. De vroegsignalering van de gemeente helpt wel om mensen die de hulp nodig hebben op het spoor te komen. En de concrete contacten die de voedselbank heeft zijn van waarde.

Jan Timmerman uit Zwartsluis haakte aan bij de opmerking dat staatssecretaris Wiersma had gemeld alsnog met extra geld over de brug te komen om de inflatie te compenseren. Dat geld zou dan via de gemeenten beschikbaar moeten komen. Hij vertelde dat in zijn gemeente de regels voor schenkingen vanaf 1 oktober waren bijgesteld. Men mag nog maximaal tot 1200 euro per jaar geven. De nieuwe donatie van de staatssecretaris lijkt daar dan weer mee te botsen. Alle reden om te adviseren, zo werd gezegd, om als diaconie of humanitasvereniging in een vroeg stadium met de gemeente te overleggen.

Dat overleg is ook van belang, omdat nogal wat mensen die met armoede te maken hebben, soms recht hebben op ondersteuning, maar daar zelf niet over zijn geïnformeerd. Ze kunnen de weg niet vinden in de wirwar van regels en afspraken en formulieren die moeten worden ingevuld.

Er waren ook deelnemers die vertelden dat er in hun gemeente constructief wordt samengewerkt met de kerken. De burgerlijke gemeente Ommen spreekt binnenkort over de mogelijkheid om ook als burgerlijke overheid financiën beschikbaar te stellen voor de mensen die door de energiecrisis en inflatie extra getroffen lijken te worden. In Hellendoorn heeft de burgerlijke gemeente al zo’n beslissing genomen; men zet 150.000 euro in.

De mogelijkheid werd genoemd om niet alleen in termen van geld te denken. Je kunt ook materiaal ter beschikking stellen. Er gingen suggesties over tafel om te kijken in de sfeer van isolatie-hulp om de kosten van energielekken te verminderen; een ander noemde de mogelijkheid om met bonnen te werken om onder de al te strikte financiële regels uit te komen.

Kest Jelsma legde uit hoe men vanaf scratch in Ommen een actie heeft opgezet. Men werkt inmiddels met twee werkgroepen, de één zet in op geldwerving; de ander focust op het bereiken van de mensen die hulp nodig hebben. Men gebruikt als technisch hulpmiddel een noodfonds dat eerder door de gemeente in samenwerking met de kerken is gevormd.

Chat

Tijdens het webinar gebruikten verschillende mensen de chat. Hieronder volgt een bloemlezing van de opmerkingen die daar zijn gemaakt.

Vraag 1: Is het mogelijk om een hand-out van de presentaties te ontvangen?
Antwoord op de chat: We geven een impressie (dat is dit stuk) en de tekst voor zover uitgeschreven nemen we op de website als bijlage op (de inleiding van Klaas van der Kamp was uitgeschreven en is hieronder als attachment te downloaden).

Vraag 2 (Den Haag): Ik zou graag vragen: 1) hoe werkt de uitkering via belastingcompensatie precies? Is dat voor alle Nederlandse gemeenten gelijk? 2) hoe kun je binnen je gemeente respectvol aandacht vragen voor armoede (hoe vergroot je de alertheid en het sociaal besef/verdieping)? 3) Speciale aandachtspunten voor bereiken van ouderen onder de armoedegrens? 4) Hoe "bemens" je deze actie?
Antwoord achteraf: De landelijke overheid vraagt 400 euro minder belasting en dat werkt voor alle huishoudens hetzelfde. Ervaringen in enkele gemeenten haken in op het beleidsniveau via de wethouder en op uitvoeringsniveau via een verantwoordelijk ambtenaar; daarnaast zijn er vanwege de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart ook mogelijkheden via politieke partijen. Ouderen vormen inderdaad een doelgroep gelet op de informatie uit de armoedebarometer die de kerken driejaarlijks uitbrengen; er kan samenwerking zijn met ouderenbonden om in ieder geval bekendheid te geven aan de speciale aandacht. De vraag naar bemensing is enigszins aan de orde gekomen bij de uitwerkingen van Ommen en Apeldoorn; in Den Haag is er een organisatie als Stek.  

Vraag 3/opmerking  (Dronten): Hier in Dronten ben ik bij Energieloket geweest. Daar kreeg ik het advies om ook te denken aan 'materiaal ipv geld' geven. Materiaal waarmee je kunt isoleren, ook in een huurwoning zijn goede mogelijkheden. Zou dat ook botsen met die 'gemeentelijke geef-grens?'
Antwoord achteraf: Waarvan acte. Mooi voorbeeld.

Vraag 4/opmerking (Rotterdam): Bij de Energiebank Rotterdam geven de energiecoaches ook bespaarproducten. Dit mag gewoon aan de minima gegeven worden.
Reactie achteraf: Waarvan acte. Mooi voorbeeld.

Vraag 5/opmerking (Apeldoorn): Wat dat energieloket betreft - de overheid geeft ook een bedrag om armere huishoudens te helpen met isolatie en minder energieverbruik. In Apeldoorn is een van de energie-coöperaties erbij betrokken. Die zoekt huishoudens en coaches om mensen op dit vlak te ondersteunen. En daar is ook budget bij om isolatiematerialen aan te schaffen.
Reactie achteraf: Waarvan acte. Mooi voorbeeld.

Vraag 6/opmerking (KerkinActie): Een behulpzame brochure is dit: https://kerkpunt.nl/download/15834/. Daarin vind je ook het antwoord op deze vragen.
Reactie achteraf: Waarvan acte. Dank. 

Vraag 7 (Dronten): Ik hoor van diverse manieren van aanpak. Is het een idee om deze initiatieven te bundeling als best-practice- mogelijkheden?
Antwoord achteraf: Met deze reactie op de chat proberen we weer een bouwsteentje toe te voegen aan de informatie die we op deze website bundelen. Er zijn ook plannen om landelijk via Kerkinactie één en ander geclusterd in beeld te brengen.  

Vraag 8/opmerking (Apeldoorn): Het is ook goed om bij de gemeenten te vragen of er een aparte vrijstelling is voor giften. In Apeldoorn is er naast de grens van 1200 euro per jaar een ongelimiteerde vrijstelling voor kerken en andere charitatieve instellingen.
Reactie achteraf: Waarvan acte. Mooi voorbeeld.

Vraag 9/opmerking (Hardenberg): Dag, is er wat voor te zeggen om in plaats van geld de mensen b.v. een levensmiddelenbon van een supermarkt te geven. Dus in natura.
Reactie achteraf: Waarvan acte. Mooi voorbeeld.

Vraag 10/opmerking (Apeldoorn): Inderdaad, dat wilde ik ook inbrengen. In Apeldoorn gaan we werken met bonnen voor supermarkten. In ons geval vooral met het oog daarop dat mensen niet een impulsaankoop doen. Dat is namelijk niet denkbeeldig. Als mensen die altijd krap zitten ineens een bedrag krijgen, kun je bij de Aldi bv ook een tablet kopen... dat willen we liever ook voorkomen. Met boodschappenbonnen is het ook geld in natura. En daarbij vragen we ook de supermarkten er nog iets bovenop te doen. Tip voor vragen van giften: zorg ervoor dat de giften voor 100% bij de mensen komt. En financier de actie vanuit andere potjes. Dat werkt ook goed om te communiceren naar de gevers.
Reactie achteraf: Waarvan acte. Mooi voorbeeld.

Vraag 11/opmerking (Kerkinactie): Suggestie: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/10/15/kabinet-verlaagt-energiebelasting-en-stelt-extra-geld-voor-isolatie-beschikbaar. Die verlaging van energiebelasting is landelijk hetzelfde, dat extra geld voor isolatie wordt lokaal geregeld.
Reactie achteraf: Dank voor de suggestie.

Vraag 12/opmerking (Dronten): Er werd gezegd dat via scholen ook adressen worden verzameld waar ondersteuning nodig is. in Dronten willen scholen i.v.m. de privacy geen gegevens verstrekken. Dus hoe lukte dat wel?
Reactie achteraf: In het webinar is er nog kort op gereflecteerd vanuit Apeldoorn. Het blijft een lastig punt dat je met AVG-zaken te maken hebt. Je kunt soms wel een flyer of andere informatie meegeven, zodat mensen zelf contact zoeken.

Vraag 13/opmerking (Almelo): Hoe gaan we om met ZZPers die zijn vaak niet bekend lastig om bij het ROZ gehoor te vinden.
Reactie achteraf: Uit de inventarisatie van de armoedebarometer blijkt inderdaad dat kleine ondernemers en zzp-ers steeds meer in beeld komen bij de arme kant. We moeten blijkbaar als kerken ook werken aan een klimaat dat we hulp en solidariteit als vanzelfsprekend naar buiten brengen.

Vraag 14/opmerking (Hardenberg): In Hardenberg gaat de burgerlijke gemeente een stimuleringsbijdrage-mogelijkheid onderzoeken, t.b.v. energiebesparende maatregelen.
Reactie achteraf: Goede informatie; in het webinar kwamen soortgelijke opmerkingen naar voren vanuit Ommen en vanuit Hellendoorn. 

Klik hier voor een uitgeschreven tekst van de algemene inleiding 'De meest kwetsbare groepen' van Klaas van der Kamp

Eerder verspreide teksten:
* Klik hier voor diverse vragen (FAQ) en enkele perspublicaties.
* Klik hier voor het plan van aanpak in Apeldoorn.
* Klik hier voor gesprekken die RTV-Oost voerde met initiatiefnemers.
* Klik hier voor een gesprek met Jan Timmerman met praktische ervaringen.
* Klik hier voor een verklaring van de Raad van Kerken in Nederland. 
* Klik hier voor een column uitgesproken bij RTV-Oost over de prijsstijgingen. 
* Klik hier voor onderzoek TU-Delft over energiearmoede van gedateerde huizen (over verduurzaming, waarin ook de armoede qua deelneming terloops aan de orde komt)