Beeldvorming van kerk

Hoe verhouden initiatieven van de lokale gemeente zich tot die van de regio en tot die van de landelijke kerk? Is het voor de hand liggend dat er reclame gemaakt wordt op televisie voor een kerstviering van de landelijke kerk, terwijl men voorbij gaat aan talloze plaatselijke initiatieven? Hoe logisch is het dat de landelijke kerk zich een beeld aan meet met diverse jonge, vaak vrouwelijke theologen, terwijl juist het grootste deel van de dienstdoende predikanten man is van boven de vijftig?

Het breed moderamen van de classis Overijssel-Flevoland sprak vrijdag 19 februari over de beeldvorming van de kerk. Predikanten kunnen er last van hebben dat de beeldvorming eenzijdig wordt ingekleurd. De Petrus geeft verhalen van Visser & Visser; moet je dat als opmaat zien van hoe kerkelijk werk er behoort uit te zien? Het kan gevoelens van gefrustreerdheid opleveren als je als gewone predikant in een gemeente het handwerk levert en er een gevoel aan overhoudt dat het echte werk dat de media oppikken elders plaatsvindt. De coronacrisis versterkt dergelijke gevoelens. Je komt allerlei originele initiatieven tegen en voelt je opgejaagd om ook tot exotische toepassingen te komen om invulling te geven aan het ambt.

De meeste leden van het breed moderamen spraken in nuchtere termen over de modieuze uitingen van de kerk. ‘Ligt de kerntaak van de kerk werkelijk in de vragen over beeldvorming? Als mensen in nood verkeren zoeken ze toch geen contact met Visser in Amsterdam, maar gaan ze gewoon naar de eigen plaatselijke pastor’, aldus een diaken in het breed moderamen, ‘Schoenmaker blijf bij je leest’. ‘Misschien valt het met de beeldvorming van de predikant nog wel wat mee. De mensen op het grondvlak kijken met nuchterheid naar wat er zich aandient en waarderen de pastor die bereikbaar is’. ‘Blijf bij de basis’.

Eén van de leden in het breed moderamen riep op de beeldvorming niet als zwaard van Damocles op het geheel van de kerk toe te passen, maar vanuit de communicatietheorie te benaderen. Je kan dan in nuchtere categorieën spreken over beeldvorming en communicatie. Beeldvorming voltrekt zich op verschillende niveaus; plaatselijk, regionaal en landelijk. Het is onhandig die niveaus tegen elkaar uit te spelen. Het behoort bij de professionaliteit van het ambt dat je strategie ontwikkelt op de beeldvorming. Mensen met wie je te maken hebt, moeten je weten te vinden, en dat vraagt om een systematische aanpak met bekendheid, vertrouwdheid en het besef dat je voor beeldvorming zaken doet en zaken nalaat. Imago heeft de eigenschap dat het zelden met twee woorden spreekt. ‘Je kunt niet én juridisch én innemend zijn; je imago bestaat uit een enkel trefwoord. Als je dat weet, kan je daar op sturen’, aldus een lid van het breed moderamen.

‘Ik houd er wel het gevoel aan over wat ooit door Gerben Heitink werd verwoord als: ‘het is minder het ambt dat de predikant draagt, maar omgekeerd: de predikant die het ambt moet dragen en sturen’. ‘Toch ontkom je er niet helemaal aan’, aldus een ander, ‘de secularisatie zet zich door en je moet daardoor werken aan zichtbaarheid. Je kan verschillende keren als pastor een pastorant op leeftijd bezoeken; bij een overlijden is het afwachten of de kinderen de weg naar jou weten te vinden voor de rouwplechtigheid. Het hangt dan af van de vraag of ze je kennen’.

Guus Doorn

Het breed moderamen besprak diverse plaatsen en situaties. De voorzitter van de visitatie vertelde dat het complete team van visitatoren inmiddels aan de slag is. Het impliceert dat er op tenminste vijf plaatsen bijzondere bijstand wordt gegeven.

Pastor Guus Doorn uit Kuinre en Rutten ontving voor zijn werk in Kuinre een preekconsent. Hij kwam een moment digitaal in de vergadering.

Eén van de leden van het breed moderamen is tevens lid van de generale synode. Het leidde tot een inhoudelijk gesprek over de recent gehouden synode van 29 januari. De afgevaardigde benadrukte de insteek om het kerkelijk werk vanuit de gemeente te toonzetten. Er zijn tien formatieplaatsen vrijgemaakt om dat lokale accent kracht bij te zetten. De penningmeester van de classis kreeg te horen dat er voor het kerkenwerk van de regio onverkort 7700 euro beschikbaar is; dat bedrag dekt bij lange na niet de kosten die gemaakt worden.

Foto boven: Deel van een omslag van Bruno Ballardini die in 2006 (vertaling 2010) een boek uitbracht over de marketing van de kerk. 
Foto onder: Guus Doorn