Westhoff betrekt preken bij overzicht van kerkgeschiedenis Genemuiden

Het is een lijvig boek geworden, 'Aan enen stroom geplant', het boek over de geschiedenis van de kerk in Genemuiden. In totaal gaat het om ruim 500 pagina’s. De tekst handelt over de hervormde gemeente ter plaatse. Maar impliciet komt heel het kerkelijk leven voorbij, variërend van de hersteld hervormden en de gereformeerde gemeente tot de ene gezamenlijke kerk van voor de Reformatie.

Auteur Gert-Jan Westhoff heeft al diverse boeken op zijn naam staan, vooral over de streekgeschiedenis. Hij schreef over de melkrijders die vroeger de melk van de boeren verzamelden, over Franse parachutisten die ooit landden bij Staphorst; kortom hij kent de streek en de geschiedenis tot op details die de moeite van verkennen waard zijn. Dit boek focust op de kerk en is resultaat van liefst tien jaar speurwerk.

Het begint met de rooms-katholieke periode. Daarna gaat de kerk mee met de Reformatie. Van de 49 predikanten die dan Genemuiden dienden (1591 – 1985) is een korte biografie geschreven, vaak aangevuld met hun portret. Achterin is  een lijst met pastoors/priester en predikanten van de Hervormde en de Hersteld Hervormde Gemeente opgenomen.

Bijzonder is de inhoudelijke benadering. Van 21 Genemuider predikanten zijn preken, meditaties, gedichtenbundels en een vragenboekje bewaard gebleven, waarvan ook uit de tijd van de Reformatie, de zeventiende en de achttiende eeuw. Van al deze geschriften zijn delen in het boek opgenomen. Het laat ons zien onder welke prediking Genemuiden van rooms-katholiek protestants is geworden en in welke mate de leer die klonk van de hervormde kansel gelijk gebleven is (continuïteit) of veranderde (discontinuïteit).

3813 preken

Zo komt ds. A. Luteijn aan de orde. Hij was niet alleen predikant, maar ook meester in de rechten. Het Historisch Documentatie Centrum van de Vrije Universiteit heeft al zijn preken bewaard. Er zijn 861 boekjes in totaal. Als je ze achter elkaar legt gaat het om 1,95 strekkende meter. Ze bieden een schat aan gegevens. Zo heeft hij 3701 preken gehouden. Wanneer ook de bijzondere diensten als inzegeningen van huwelijken mee worden gerekend, kom je uit op 3813.

Het geeft volgens Westhoff inzicht in de Bijbelteksten waarover hij preekt, maar ook waarover hij niet preekt. ‘’Kortom, het is een unieke inkijk in het predikantenleven, speciaal in alles wat het preken aangaat. We zien dat hij theologisch in dezelfde lijn staat als predikanten voor en na hem. Dat is de onderzoeksvraag die door het hele boek loopt’, aldus de auteur in dagblad De Stentor.

Door heel het boek staan tal van deelonderwerpen, zoals: het huis Waterstein en de Moderne Devotie, een middeleeuwse Genemuider trouwerij en het scheef lopend straatje in Manhattan, predikantengraven op de oude begraafplaats, slaven op Papua Nieuw Guinea vrijgekocht met geld van een Genemuiden predikant, geloofsbeleving van Genemuider personen als Margje Groothuis, Jan Biezepol en Hendrik Jonker, meester Adriaan Vos en zijn in Genemuiden opgegroeide en landelijk bekende zoon ds. G.J. Vos.

Onderwijzer

De 50-jarige Westhoff is in het dagelijks leven onderwijzer in Staphorst. Hij is lid van de hervormde kerk en heeft zijn predikant ds. Henk Molenaar een eerste exemplaar overhandigd. Ook burgemeester Eddy Bilder en hersteld-hervormde predikant De Groot ontvingen een exemplaar. Eddy Bilder zei bij die gelegenheid, aldus Genemuiden Actueel, dat het boek een plek verdient in ieder Genemuider gezin.

Genemuiden heeft volgend jaar 750 jaar stadsrechten. Dat is de directe aanleiding voor het maken van het boek. ‘Toen niemand nog aan die stadsrechten dacht, tien jaar geleden, ben ik er al aan begonnen’, zegt Westhoff, ook stadsgids in zijn woonplaats, tegen de Stentor.

Het boek geeft een schat aan achtergronden over het kerkgebouw, over stadsbranden, over de bijzondere gemeentezang met bovenstem in de Zwartewaterplaats. Het boek stopt in 1985. ‘Een bewuste keuze. Als historicus is het goed wat afstand te houden tot de eigen tijd’.

Het is theologisch boeiend dat Westhoff bij het samenstellen van zijn boek vooral inzet op de verkondiging van Gods Woord vanaf de preekstoel. Hij stelt vast dat dit door de eeuwen heen niet zo gek veel is veranderd. Westhoff speurde naar namen van predikanten, hun preken en andere geschriften, zoals een gedichtenbundel van de destijds naar Ambon vertrokken predikant P.H. Wiersma. ‘Hij heeft die bundel naar een ouderling in Genemuiden gestuurd en die bleek nog in het bezit van een achterkleindochter. Geen spraakmakende ontdekking, maar daarvan kan ik wel genieten’.

Zie verder: www.westhoffboeken.nl. Dankzij subsidies kost het boek in groot formaat en in fullcolour nog geen 35 euro. Aan het boek ging een podcastserie vooraf die hier te beluisteren valt: Stream muziek van Jansema Media | Luister gratis naar nummers, albums, afspeellijsten op SoundCloud