Tien kerstleugentjes
Door de loop der eeuwen zijn er details gaan kleven aan het kerstverhaal die niet oorspronkelijk zijn. Met de feestdagen zo kort voor de deur volgt hier een top-tien van fabeltjes bij het kerstevangelie. Ik schreef ze al weer jaren geleden voor het Algemeen Dagblad. De website Nieuw-Wij plaatste ze in 2017. Hier volgen ze nog een keer.
Jezus is de eniggeboren zoon van Maria (1). Misverstand. Maria heeft na Jezus nog minstens vier andere zonen gekregen en ook dochters. We kennen een paar namen: Jakobus, Joses, Judas en Simon.
Bij de kribbe van Jezus stonden een os en een ezel (2). Misverstand. Er worden geen dieren genoemd bij het geboorteverhaal. De dieren zijn geleend uit een tekst van Jesaja (Jesaja 1,3).
De herbergiers hadden zoveel gasten dat Jozef en Maria er niet bij konden (3). Misverstand. De herbergiers hadden misschien wel ruimte, maar ze konden de hoogzwangere vrouw niet toelaten. Maria stond op het punt te bevallen en daardoor zou de hele herberg last krijgen van onreinheid (Leviticus 12, 2).
Jezus is geboren in de winter (4). Misverstand. Waarschijnlijk is hij ’s zomers geboren, omdat de herders ’s nachts buiten waren.
Jezus is geboren in het jaar 0 (5). Misverstand. Dionysius Exiguus die de jaartelling in de zesde eeuw bedacht, wilde beginnen bij Jezus’ geboorte, maar hij heeft een foutje gemaakt, waardoor Jezus enkele jaren voor Christus geboren werd.
Jezus werd in een grot geboren (6). Misverstand. Waarschijnlijk werd hij in het dierengedeelte van een karavanserai geboren. De dieren waren beneden, de gasten gingen naar boven.
Het kerstverhaal is vertederend (7). Misverstand. Onder het kerstverhaal van Lucas 2 gaat de veronderstelling schuil dat mensen Leviticus 25 kennen. De geboorte werd als een soort – politiek beladen – jubeljaar gezien. Vandaar die vreemde opdracht dat iedereen terug moest naar de plek waar hij wortelde.
Het kerstevangelie is onmisbaar om het christendom te begrijpen (8). Misverstand. Het evangelie van Marcus dat aanvankelijk in Alexandrië als enige evangelie werd gelezen, kent geen geboorteverhaal. De mensen vonden het Paasverhaal belangrijker.
Jezus was de eerste christen (9). Misverstand. Jezus is tot het einde toe Jood gebleven, die zich hield aan Joodse wetten als de besnijdenis en de feesten waaronder het Pascha; hij is ook op Joodse wijze begraven.
De kerstboom hoort bij kerst (10). Misverstand. De kerstboom hoort bij het Germaanse midwinterfeest, waar gevierd wordt dat het groen niet helemaal verdwijnt, maar terugkeert.
Tien kerstleugentjes die er zijn ingeslopen om het feest romantischer te maken. Bijzaken. Wie wijs is, kan er aan voorbijzien om opnieuw de verrassing van het evangelie te ontdekken: dat God niet op afstand blijft wonen, maar zich inleeft in mensen.