Foto: het breed moderamen bijeen in Dalfsen, met de volgende mensen in beeld v.r.n.l. Margriet Prins (adviseur vanuit visitatie), ds. Jan Dirk Wassenaar, Johan Kuiper, Janny Bunschoten en Rikus Snel (adviseur vanuit classicaal college voor de behandeling van beheerszaken)

Breed moderamen herkent zich in contouren van nieuw quotumsysteem

Het breed moderamen van de classis Overijssel-Flevoland heeft begrip voor de introductie van de nieuwe quotumregeling. Maar de regeling behoeft nog wel enige aanpassing, zodat het realistisch is voor gemeenten om de aanpassing door te voeren. Dat is de conclusie van een gesprek in het breed moderamen op 8 november 2024.

Het breed moderamen sprak over de nieuwe quotumregeling, omdat er veel discussie over is ontstaan. Er zijn circa 170 revisieverzoeken binnengekomen van gemeenten die om herziening van het besluit vragen. Hoe hebben we ons als classis naar gemeenten te verhouden als er vragen over komen? Verschillende leden van het breed moderamen toonden begrip voor de veranderde rekenwijze. Je betaalt vanuit de plaatselijke gemeente voor het bovenplaatselijke werk en voor de solidariteit tussen gemeenten een heffing.

Tot voor kort was de basis daarvan gebaseerd op de regelmatige bijdragen van de leden; het levende geld. In de toekomst wordt ook het vermogen, het dode geld, onderdeel van de sleutel om de heffing vast te stellen. Leden van het bm vertelden sympathie te hebben voor de aanpassing. Het is rechtvaardig om het geheel van inkomsten als basis te nemen. Voor de classis Overijssel-Flevoland impliceert het onder meer dat de gemeenten in Flevoland iets minder zullen hoeven afdragen, omdat ze amper erfenissen en legaten hebben gekregen, terwijl op het oude land gemeenten te vinden zijn die juist wel via testamenten vermogen hebben ontvangen.

Leden van het bm stelden ook vast dat er onderdelen zijn die wellicht nog bijgesteld kunnen worden. Het is bijvoorbeeld de vraag of je de buffetkosten van een keuken op deze manier bij de inkomsten moet betrekken. En het is onduidelijk hoe de solidariteit uitwerkt, nu voor het eerst ook diaconieën moeten bijdragen aan het solidariteitsfonds, omgekeerd ook projecten mogen indienen die uit het solidariteitsfonds betaald worden, maar onduidelijk blijft hoe input en output zich tot elkaar verhouden.

Het breed moderamen besloot een brief over de ontwikkelingen naar de landelijke synode te sturen in samenspraak met het classicaal college voor de behandeling van beheerszaken. Zo’n schrijven kan enerzijds bijdragen in de loyaliteit binnen het geheel van de kerk, tegelijk kan je daarbij inhoudelijk meedenken over verbetering van de plannen die nu op tafel liggen.

Het breed moderamen stelde vast dat de communicatie over de plannen onvoldoende ankers heeft gekregen. Er was vanaf het begin scepsis bij colleges van kerkrentmeesters en diakenen over de aanvullende registratie in Fris. Nu de cijfers van Fris worden ingezet om de bijdragen aan te passen leeft bij velen een gevoel van manipulatie. Leiderschap moet ook impliceren dat je draagvlak ontwikkelt voor plannen, en dat is onvoldoende uit de verf gekomen.

Tijdelijke hulp

Het breed moderamen sprak over de inzet van tijdelijke hulp in gemeenten. Met de schaarste aan predikanten en kerkelijke werkers neemt het aantal beschikbare invalkrachten af. Waar je vroeger vacante gemeenten een lijstje met vijf, zes namen kon geven van mogelijk geschikte invallers, is er tegenwoordig geen lijstje meer en het risico bestaat dat gemeenten in nood al te gemakkelijk met een pastor in zee gaan, die onvoldoende vaardigheden heeft. Het breed moderamen besloot dat de voorzitter de vragen meeneemt naar het afstemmingsoverleg van voorzitters met de landelijke kerk. Bij concrete vragen vanuit gemeenten en van invalkrachten zal de classispredikant wijzen op de beperkingen van het huidige systeem.

Gemeenten

De visitatie vertelde dat men op dit moment in zes plaatsen actief is. Er waren enkele vragen binnengekomen van een plaats waar diverse problemen spelen. Het breed moderamen sprak er over en stelde vast dat je een stip op de horizon nodig hebt, een oplossing op lange termijn, waarbinnen je op onderdelen op het geschikte moment kunt schakelen. Oplossingen zijn ook afhankelijk van personen. ‘Als je geen deel bent van de oplossing, ben je een deel van het probleem’, vatte iemand kernachtig samen.

Er waren twee aanvragen binnen om een preekconsent te ontvangen. De ene vragensteller kreeg het advies om de liturgische en homiletische trainingen te volgen die als voorwaarde worden gesteld voor een preekconsent. Een andere aanvraag betrok ook de sacramentele bevoegdheden bij het preekconsent; naar de beleving van het breed moderamen staat dat er buiten. In de vorige vergadering sprak het breed moderamen uit dat men het aantal vierplekken mede bepalend acht voor de ontvankelijkheid van een aanvraag voor een preekconsent.  

Het breed moderamen besloot de directie van de Dienstenorganisatie te laten weten dat men in Overijssel-Flevoland de aanstelling van vertrouwenspersonen wil stimuleren zonder daarbij de verantwoordelijkheid van de Dienstenorganisatie over te nemen. De directie heeft laten weten geld beschikbaar te stellen als classes op de leest van de classis Brabant-Limburg-Waalse Kerken een project willen lanceren om in alle gemeenten vertrouwenspersonen aan te stellen. Dat gaat Overijssel-Flevoland te ver; het beleid richt zich op onder meer werkgemeenschappen en ringen om gezamenlijk vertrouwenspersonen aan te stellen. Eventueel budget van de landelijke kerk kan beschikbaar worden gesteld voor deze initiatieven.

Er werd besloten om de classicale vergadering van 5 maart 2025 te houden in Nagele. Eén agendapunt werd al ingekleurd: Er zal een voorstel zijn voor een secundus voor de Generale Synode en drie nog aanwezige vacatures (regio Hardenberg, Kampen en Ommen) krijgen invulling, waarbij prioriteit wordt gegeven aan jonge mensen, vrouwen en diakenen.

De bijeenkomst werd geopend door ds. Jan Dirk Wassenaar, scriba van de classis. Hij liet een youtube-filmpje draaien van Elly en Rikkert over ‘Samen zijn wij het huis van de Heer’. Hij sprak vervolgens over 1 Petrus 2: Laat u zelf als geestelijke stenen gebruiken. Het uitgangspunt is te bouwen op het fundament van Christus. Hij bracht het begrip ‘bouwen’ vervolgens op spanning met het begrip ‘groeien’. Er is activiteit en passiviteit. Hij verwees naar Andrew Root, die recent in Nederland was. Daar krijgt het begrip ‘wachten’ en ‘groeien’ het eerste woord. Wassenaar noemde het van belang beide polen recht te doen: groeien en bouwen; ‘Laat Hem besturen waken’ en ‘God roept ons broeders tot de daad’.

Foto: Legobouw, als videobeeld getoond bij de opening van ds. Wassenaar