Besef van diverse godsbeelden

De één dient God door gehoorzaam te zijn, de wet in acht te nemen en weet zich verantwoording schuldig tegenover de Almachtige, de Rechter. De ander ziet God meer in de harmonie in de wereld en beleeft God in het vertrouwen dat grondtoon mag zijn van het leven. Twee verschillende godsbeelden, die in de literatuur wel met kleuren worden aangegeven: de eerste benadering noemt men ‘blauw’, de tweede benadering ‘turquoise’.

In een oorspronkelijk Duitstalig boek ‘God 9.0’, vertaald door ds. Piet van Veldhuizen, komen negen van die godsbeelden naar voren. Het breed moderamen sprak er over op vrijdag 14 januari 2022. Sommige leden van het breed moderamen waardeerden het boek als een instrument om bij tegenstellingen in gemeenten mee te werken. ‘Het helpt me als je kijkt naar de geloofsontwikkeling bij mensen. Het model beschrijft verschillende posities. Als bepaalde groepen in een gemeente elkaar niet verstaan, kan je met dat model verduidelijkingen aanbrengen’.

Andere leden stoorden zich aan de omlijnde benadering. Ze ergerden zich aan de suggestie dat mensen met een godsbeeld 8.0 hoger in de ranking zouden staan dan mensen met een godsbeeld 5.0. Mensen die het boek hadden gelezen verzekerden de criticasters, dat zo’n waardeoordeel niet is verondersteld. Vandaar dat de oorspronkelijke Duitse en Oostenrijkse auteurs met kleuren werken. De typeringen zijn vergelijkbaar met modellen die je op andere terreinen van de theologie en het pastoraat tegenkomt, zoals het model van Kübler-Ross bij het rouwpastoraat. Deze Zwitsers-Amerikaanse psychiater gaat uit van fasen die mensen kunnen meemaken bij rouwverwerking: perioden van ontkenning, protest, vechten, verdriet en aanvaarding. De ene fase is niet beter dan de andere. Het helpt evenwel als je je bewust bent dat dergelijke gevoelens voorbij kunnen komen.

Critici noemden de insteek wel erg psychologiserend en uitgaand van het idee van zelfverwerkelijking. ‘Proberen we God niet te veel in te kaderen in ons eigen denkpatroon’, aldus één van de leden, ‘zijn we niet bezig hem te manipuleren?’ ‘Ik voel me weggezet als zou ik een Middeleeuws godsbeeld hebben, die in zijn opinies niet met de tijd is meegegaan’, zei een ander.

 ‘Maar zo’n model kan wel helpen als instrument om het stokken van de communicatie bij conflicten in beeld te brengen en mensen begrip aan te reiken voor standpunten van anderen’, was de reactie. Er ontspon zich daarbij een gesprek hoe je de acceptatie van andere meningen in een kerk kunt versterken; daarbij gaat het ook om de vraag of acceptatie een verlegenheidsbod is in de trant van ‘om de lieve vrede, dan moet het maar naast elkaar bestaan’ of dat er mogelijkheden zijn de visie van de ander vanuit begrip aan te voelen, zodat acceptatie kan groeien richting respect.

‘Ik zie het ook als insteek om besef van God in nieuwe taal te verwoorden, zodat het zicht op God toegankelijk blijft voor een volgende generatie’, was weer een andere reactie. ‘Het gaat voor mij om de accommodatio, het aanpassingsvermogen, van God, een eigenschap die theologen hem toedichten. God is in staat in elke generatie zo te communiceren dat mensen in elke cultuur zich tot hem kunnen verhouden’.

Adviseur dienstverlening

Het breed moderamen maakte kennis in de vergadering met ds. Anneke van der Velde in haar rol als adviseur dienstverlening. Het betreft een nieuwe functie bij de landelijke dienstenorganisatie. Er zijn vijf adviseurs en Anneke van der Velde is toegewezen aan de classes Overijssel-Flevoland en Zuid- en Oost-Gelderland. Het is haar taak om de verbinding tussen land en dienstenorganisatie te versoepelen, te zorgen dat er korte lijntjes zijn, dat classis en dienstenorganisatie wederzijds van elkaar leren. Als een verbindingsofficier neemt de adviseur de thema’s mee en de ontwikkelingen die voor de classis van belang zijn en probeert daarop een gepast antwoord te geven vanuit de programma’s van de dienstenorganisatie, zzp-ers en interimpredikanten. Omgekeerd kan zo’n adviseur aanwezige kennis en inzichten van de dienstenorganisatie aanreiken aan classis en plaatselijke gemeente.

Het breed moderamen besprak een bijstelling van het huishoudelijk reglement. De vergadering ging vooral door op de plaats van de ring en de werkgemeenschap. De ringen leiden nog steeds een sluimerend bestaan; het voorstel – dat zal worden voorgelegd aan de classicale vergadering – is om er in het huishoudelijk reglement terughoudend over te schrijven. De werkgemeenschappen hebben meer body. De classis wordt voorgesteld om de werkgemeenschappen nog iets meer structuur te laten aannemen, zodat de communicatie met het geheel van de classis zich nog kan optimaliseren.

Het breed moderamen heeft de classispredikant opdracht gegeven in overleg te treden met mensen die de koepelorganisatie SKIN vertegenwoordigen in de regio. Wellicht kan het komen tot meer zichtbaarheid van de migrantengemeenten. Er zijn in Nederland meer dan één miljoen christelijke migranten; statistisch gezien laat het zich raden dat er tenminste 70.000 in de classis Overijssel-Flevoland wonen; maar de organisatievorm is vaak fluïde.

Vacature 

Het Generale College voor Toelating tot het Ambt, die de colloquiumgesprekken voert met theologen die graag predikant willen worden in de PKN, heeft laten weten een vacature te hebben voor iemand uit de regio Overijssel-Flevoland met een achtergrond in de Gereformeerde Bond, c.q. de confessionele gezindte. Het gaat om een ouderling. Op de website en de e-flits zal er enige bekendheid aan de vacature worden gegeven, zodat kerkenraden eventuele kandidaten naar voren kunnen schuiven.

De generale synode heeft enkele consideraties in omloop gebracht onder meer over de samenstelling van de synode. De eerste indruk is, dat de voorstellen weinig emotie oproepen.

Het breed moderamen schaart zich niet achter een voorstel dat is binnengekomen vanuit de classis Utrecht. In het voorstel wordt de suggestie gedaan om bij de ledenadministratie een aparte rubriek te openen voor ouders die hun kind hebben opgedragen in de gemeente. Het bm in Overijssel-Flevoland is van mening dat een dergelijke aanpassing niet aansluit bij de hoofdlijn die te vinden is in de kerkorde en men ziet dan ook geen reden een steunbetuiging te doen uitgaan van iets wat toch al niet vanuit het eigen ressort naar voren is gekomen.

Gemeente bijzondere aard

Het breed moderamen sprak over diverse situaties in de gemeente. Er kwam een concrete aanvraag aan de orde om een nieuwe gemeente te mogen stichten; een gemeente van bijzondere aard. En het breed moderamen sprak over een gemeente, waar een uitvoerig visitatierapport over was opgesteld, waarbij de betreffende kerkenraden zich niet weten te bewegen in de lijnen die het rapport aanreikt. Hoe verhouden doorzettingsmacht en noodzaak draagvlak te hebben zich in zo'n situatie? 
 
Foto's: 
Boven het omslag van het boek 'God 9.0' waarover het breed moderamen sprak
Onder een boekenlegger waarop de negen lagen van godsbeelden zijn gekarakteriseerd.