Antisemitisch paaslied aangepast

De paasliederen die men jaarlijks in Ootmarsum zingt, worden aangepast. Op twee plaatsen waar de tekst spreekt over ‘Joden’ wordt de tekst vervangen door het woord ‘mensen’. De organisatie komt daarmee tegemoet aan kritiek die al lange tijd in Joodse kringen is geuit. Joodse critici vonden de liederen die de Poaskearls zingen tijdens het traditionele ‘vlöggeln’ antisemitisch.

In Ootmarsum vindt ieder jaar met Pasen een oud ritueel plaats. Poaskearls maken een rondgang door de stad en zingen het klassieke lied ‘Christus is opgestanden’. In het lied komt de passage voor: ‘De Joden, die met hun valse raad Jezus aan het kruis offerden’. De tekst wekt de indruk dat de Joden schuldig zijn aan de dood van Jezus. Dergelijke beelden hebben de Joden in een kwaad daglicht gesteld en dat leidt tot verder antisemitisme. Daarom is onlangs, op 18 januari 2023, besloten het discriminerende woord ‘Joden’ te vervangen door het meer algemene woord ‘mensen’, aldus onder meer het Reformatorisch Dagblad.

In het lied ‘Christus is opgestanden’ kom je verder onder meer het couplet tegen:  
Christus is opgestanden,
Al van de joden haar handen,
Dus zullen wij allegaar vrolijk zijn,
Christus zal onze Verlosser zijn,
Alleluja! Alleluja!
Ook daar dus de discutabele verwijzing naar de Joden als opponent van Christus.

Lody van de Kamp, emeritus rabbijn uit Enschede, is één van de mensen die nadrukkelijk gevraagd heeft de tekst aan te passen. Hij zei in een reactie op de nu toegezegde update: ‘Hopelijk kan het oude gebruik van het vlöggeln in Ootmarsum nu tot in lengte van jaren doorgang vinden, zeker als oud ritueel gebruik, zonder die negatieve connotatie die heeft geleid tot stappen waarvan wij vonden dat zij nodig waren’, aldus de rabbijn tegen de website ‘De Kanttekening’.

Lody van de Kamp beklaagde zich onder meer in de krant TC Tubantia over het lied. Hij noemde de woorden één van de aanleidingen die uiteindelijk hebben geleid tot de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. De discussie over het antisemitisme is ook al gevoerd in 1967, toen een Joodse advocate de omstreden zinsnede aan de kaak stelde.

Ieder jaar op eerste en tweede paasdag gaan acht zogeheten Poaskearls voor in een rondgang door de stad Ootmarsum. Ze zingen dan luidkeels het genoemde lied. Het Paaslied telt in totaal dertig coupletten en behoort tot het immaterieel erfgoed. Ieder jaar komen er duizenden mensen af op het oude ritueel. Het vlöggeln is een initiatierite; acht jongeren nemen afscheid van hun jeugd en treden toe tot de mannenwereld. Bij het vlöggeln lopen inwoners van Ootmarsum en andere aanwezigen met de Poaskearls in een sliert hand-in-hand door het stadje, dwars door huizen en cafés, naar het marktplein, waarbij afwisselend twee paasliederen worden gezonden: het omstreden Christus is opgestanden en het andere Alleluja, den blijden toon.

Foto: Lody van de Kamp