Trendbureau wijst op ruimte om te dromen

‘Er is weer ruimte voor idealen in de Nederlandse samenleving’. Die uitspraak van de nationale filosoof Hans Achterhuis, emeritus-hoogleraar van de Technische Universiteit Twente, bleef donderdag rondzingen tijdens het congres dat het trendbureau Overijssel had georganiseerd in Hedon, in Zwolle.

Het ging over idealen. Talloze medewerkers van gemeenten en bedrijven kwamen bij elkaar om zich te laten informeren over trends en ontwikkelingen. Trudy Vos van het trendbureau verwoordde de ruimte in de samenleving voor zingevende vragen zo: ‘Mensen hebben hoop nodig’. En Andries Heidema, commissaris van de koning in Overijssel, zei: ‘Mijn idealen zijn naastenliefde en rentmeesterschap’. De man van de ChristenUnie nam daarmee twee waarden vanuit de christelijke ethiek als basis voor zijn werk.

De ruimte voor levensbeschouwing is daarmee so wie so een nieuwe trend. Want jarenlang waren het de geleerden die de verlichtingsfilosofie aanhangen die de dienst uitmaakten.  Hans Mommaas, directeur van het planbureau Leefomgeving in Den Haag (waar 250 mensen werken) sprak zich expliciet uit voor dit meer exacte uitgangspunt. Hij noemde vier grote opgaves waar de provincie de komende jaren mee heeft te werken: de energietransitie, de circulaire economie, het landgebruik en de ontwikkeling van de stedelijke regio. Het is aan de regionale bestuurders om samenhang te brengen in de prioriteiten.

Hilde Roothart, oprichter van Trendslator, is een pionier op het gebied van trendsonderzoek. In een workshop noemde ze diverse ontwikkelingen, die deels tegenover elkaar staan. Zo geven mensen zich enerzijds over aan de wereldwijde ontwikkelingen (globalisering) en is er tegelijk een vorm van regionalisering (verkleining) waar te nemen. We leven in een sterk gepolariseerde samenleving en tegelijk is de hang naar socialisering groter dan ooit. Humanisering staat tegenover de robotisering. Bij al die ogenschijnlijk conflicterende trends is het de taak van de overheid om keuzes te maken.

Het trendbureau is een organisatie van de provincie Overijssel. De provincie faciliteert daarmee onder meer de gemeenten om in te haken op maatschappelijke ontwikkelingen voor het beleid. Voor de kerken zijn de ontwikkelingen eveneens interessant. Niet alleen omdat ongeveer de helft van de provincie Overijssel een levensbeschouwelijke christelijke partij als grootste politieke partij in de gemeenteraad heeft; maar ook omdat vormen van kerkelijk werk kunnen aansluiten bij trends die men signaleert in de samenleving. Soms is de lijn heel direct aanwezig. Bijvoorbeeld als je de solidariteit en naastenliefde op één lijn zet met de naoberschap. Soms is het zoeken naar een link. Bijvoorbeeld als je vaststelt dat de digitalisering doorzet en je als diaconieën een rol kunt spelen door bijvoorbeeld mensen aan de onderkant te helpen bij het invullen van een belastingformulier en de administratie rond de toeslagen.

Een bijzondere bijdrage was er vanuit Humanitas in Deventer. Gea Sijpkes vertelde over haar project, waarbij mensen in een zorginstelling samenwonen met studenten op één wooneenheid. Het verandert onmiddellijk de dagelijkse praat. Het gaat  niet meer over de zere knie van de oudere. Jonge mensen stellen de vraag: 'Wanneer ga je samenwonen met die ander die je liefhebt?'

Foto's boven: De Trendcirkel van Hilde Roothart
Onder: Hilde Roothart tijdens de workshop