(Bijna-) Emeriti vragen waardering

‘Laat zien dat er waardering is voor datgene wat we voor de kerk doen’. ‘Praat ons bij over datgene wat de kerk nodig heeft’. Twee wensen die vanuit de bezoekende bijna-emeriti en emeriti naar voren werden gebracht tijdens de goed bezochte themamiddag ‘Emeritaat als tussenstap’, georganiseerd vanuit de classis Overijssel-Flevoland op 13 mei 2022.

Ds. Henk de Jong, tot zijn emeritaat predikant in Windesheim, vertelde over zijn ervaringen als emeritus. Nadat hij zeven jaar geleden met emeritaat gegaan is, stelde hij zichzelf enkele vragen: laat mijn gezondheid het toe dat ik nog werkzaamheden verricht?, wat vindt mijn partner er van als ik kerkenwerk blijf doen?, kan ik een middag vrijhouden om op de kleinkinderen te passen?, wat zou ik zelf eigenlijk nog willen doen?

Het leidde tot enkele praktische afwegingen, waarbij Henk de Jong zijn dankbaarheid uitsprak dat hij als emeritus werkzaamheden mag verrichten. Er zijn ook voorbeelden van beroepen waar de deur dichtslaat als je met pensioen gaat. Hij is zelf actief blijven preken, houdt ook van pastoraat aan mensen, maar zal weer minder snel verantwoordelijkheden voor catechese op zich nemen.

Henk de Jong gaf vier concrete tips. Hij adviseerde zijn collegae om tenminste anderhalf jaar voor het emeritaat al enkele praktische keuzes te maken, onder meer over de huisvesting. Hij stelde verder dat men de overgang van dienstdoend predikant naar emeritus niet moest onderschatten. Hij noemde het voorbeeld van een collega die juist na zijn emeritaat een burn-out had gekregen. Wat De Jong betreft zou de begeleiding vanuit de kerk meer vorm kunnen krijgen. Hij adviseerde predikanten die taken willen blijven uitvoeren zich actief te blijven melden. En als je daadwerkelijk een taak krijgt toegeschoven adviseerde hij deze uitermate serieus te nemen. Het lijkt er soms op dat je als oudere predikant een strengere meetlat wordt aangelegd dan de meetlat die gehanteerd werd toen je jonger was. ‘Natuurlijk is dat onrechtvaardig’, maar je kunt er maar beter op voorbereid zijn. Als je als oudere een foutje maakt, zeggen mensen: ‘Je kunt wel zien dat hij (zij) ouder wordt’.

Ds. Liekele Hoekstra gaf leiding aan de bijeenkomst. Hij opende met het bijbelgedeelte dat komende zondag op het rooster staat. Dat gaat toevallig over de woorden van Jezus, die de discipelen op zijn afscheid voorbereidt. De cantates van Bach voor de zondag zijn de nummers 108 en 166: ‘Es is euch gut das Ich hingehe’ en ‘Wo gehest Du hin?’ Jezus geeft zijn discipelen een eenvoudige opdracht in het kader van zijn afscheid: Blijf in mijn liefde.

Ds. Klaas van der Kamp schilderde de mogelijkheden rond het emeritaat. Sommige collegae gaan vervroegd met emeritaat, anderen kunnen tot vijf jaar doorwerken, maar de meeste laten hun recht op AOW samenvallen met de terugtreding. Ze kunnen nadien incidentele en structurele hulpdiensten uitvoeren. De classispredikant schilderde de kerkelijke context waarin de synode zich enerzijds inspant om de toegang tot het predikantschap te verruimen. Anderzijds zijn er ontwikkelingen die nopen tot de inzet van meer mensen. Dat zijn de demografische ontwikkelingen, maar ook de beperkte invulling die de kerkorde geeft aan het consulentschap en de versnippering van predikantsplaatsen die nog niet evenredig met de teruggang van beschikbare mensen leidt tot inkrimping van de vraag.

Dr. Klaas Dijkstra van het mobiliteitsbureau was aanwezig en vertelde dat men vanuit de landelijke organisatie een speciaal onderdeel van een website wil ontwikkelen waarop aandacht wordt gegeven aan predikanten en emeriti. Hij peilde ook de wens onder de aanwezigen om blijvend in adressenbestanden te worden opgenomen, zodat men ook na het ontvangen van het emeritaat bereikbaar kan zijn om te worden benaderd.

Foto's: 
Boven een pauzefragment met op de voorgrond ds. Wim Terlouw uit Dronten en ds. Feike Verboom uit Kampen 
Onder ds. Henk de Jong die vertelt over zijn ervaringen als emeritus