In diverse werkgemeenschappen wisselt men niet alleen persoonlijke ervaringen uit, men reflecteert ook op theologie. Ds. Guus Labooy (IJsselmuiden Hoeksteen) vertelt over zo’n bespiegeling in de werkgemeenschap in de regio Kampen. Het ging over de Groene Theologie en een boek van Trees van Montfoort werd als opmaat gebruikt. Hij schrijft later over dat gesprek in een blog.  

Klimaat en supralapsarische christologie

In de PKN zijn er werkgemeenschappen: predikanten van een regio die regelmatig samenkomen om elkaar te ontmoeten, te bemoedigen en aan te scherpen. Ik geniet er altijd van en beschouw het als een kostbare, voor de gewone kerkgangers tamelijk onzichtbare kracht van mijn kerk.

Deze week hadden we het over theologie en klimaat en we lazen uit het mooie boek van Trees van Montfoort ‘Groene Theologie’. Ik wist niet dat deze theologe, met veel anderen die nadenken over ‘groene theologie’, het thema klimaat verbond met wat ik dan maar noem ‘supralapsarische christologie’. Zij dook dit op uit de traditie van de Oosters Orthodoxen, ik zelf ken het vooral van de Franciscanen. Wat is dat?

Supralapsarisch is letterlijk ‘voor de val’. Er wordt dit mee bedoeld: dat een wezenlijk motief voor de menswording van Christus voor de val ligt.

Om dit te verduidelijken schilder ik eerst het beeld dat voor de meeste mensen heel vertrouwd is, namelijk dat het motief voor de menswording na de val ligt (infralapsarisch). God is dan mens geworden om ons te redden; hadden wij niet gezondigd, dan had Hij de menselijke natuur dus niet aangenomen, want dat was alleen maar nodig om ons te redden.

Nu het supralapsarische alternatief: dan zeg je dat God ook een motief had om, los van de val, in Christus mens te worden. Dat motief gaat aan dat andere reddingsmotief vooraf; er is dus nog een beweegreden vóór die van het broodnodige redden. En dat is om de hele kosmos ook met zijn persoonlijke aanwezigheid te verbinden. Ik heb het wel eens zo uitgelegd: wat vind je van een bruidegom die de bruid huwt louter en alleen om haar van de goot te redden? Een bruidegom die die vrouw niet gehuwd had als ze niet in de penarie had gezeten? Is het niet veel mooier als de bruidegom de bruid huwt omdat Hij bij haar wil zijn en haar eeuwig liefheeft – en dat Hij haar dan vervolgens ook redt als ze in de goot dreigt te belanden? Wie er meer van wil weten kan terecht bij de Franciscanen en de Oosters Orthodoxen.

In mijn boekje ‘Christelijk geloof voor eeuwige beginners’ heb ik in een klein paragraafje ook geprobeerd heel summier iets te schrijven over de schepping vanuit deze Franciscaanse, supralapsarische visie op de menswording. Dat paragraafje 3.7 geef ik hier weer. Speciaal voor onze topschaatsers en schaatsters….

3.7       Compatibiliteit tussen schepping en Christus

We hoorden steeds dat de schepping de heerlijkheid van haar Maker weerspiegelt. Maar in de Bijbel vinden we iets wat nog verder gaat. Want God had bij al zijn scheppingswerk Jezus Christus al op het oog, het moment dat Hij zélf mens zou worden. Over die ‘menswording’ straks meer (H6), maar we hebben het nu al even nodig: Gods eigen menswording was in Gods creatieve verbeelding het lichtend middelpunt. Elk facet van zijn beoogde schepping moest passen bij dat ordenend centrum. Als Hij dan uiteindelijk zelf in die schepping komt, komt Hij dus niet in een Hem vreemde wereld. Nee, die wereld is juist vanaf de ‘goddelijke ontwerptafel’, zijn creatieve verbeelding, afgestemd geweest op zijn eigen deelname erin, al kwam die deelname natuurlijk in de tijd pas veel later. In computertaal: schepping en Christus zijn volledig compatibel, dat zijn geen programma’s die niet met elkaar kunnen communiceren. Zo wordt er over Christus gezegd: ‘alles is in Hem en door Hem en voor Hem geschapen.’ (Kol. 2) En Johannes zegt: ‘Hij kwam naar wat van Hem was’ (Joh. 1). Dus deze kosmos, het is Hem zo vertrouwd als de schaatsen van die profs: die worden helemaal naar hun voet gemaakt. In de bouwtekening van de hele schepping is stap voor stap rekening gehouden met de komst van deze Koning, toen, in het ‘midden van de tijd’. 

Voor meer blogs van Guus Labooy, klik hier 

Foto: de gereformeerde kerk van Den Ham, met zonnepanelen op het dak die getuigen van energiezuinigheid en christologie.