Breed moderamen positief over Open Kerken dag op tweede pinksterdag

Hoe meer kerkgebouwen in Overijssel en Flevoland op tweede pinksterdag zijn geopend, hoe gastvrijer het signaal. Zo zou je de bespreking in het breed moderamen kunnen samenvatten over het initiatief ‘Landelijke Open Kerkendag’, dat 29 mei 2023 wordt gehouden.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de Protestantse Kerk in Nederland behoren tot de initiatiefnemers. Ze roepen kerkenraden op mee te doen met de landelijke actie. De Grote Kerk in Blokzijl, het Academiehuis in Zwolle en de rooms-katholieke kerk van Dalfsen doen in ieder geval mee en zijn tweede pinksterdag te bezichtigen.

De Open Kerkendag staat in het teken van het kerkinterieur. In kerken is veel kunst en erfgoed te zien. Om dat te zien en te ervaren moet je naar binnen gaan. Er zijn eerdere edities van een open kerkendag geweest. Dat was in zuidelijk Nederland. Het is voor het eerst dat de Open Kerkendag in heel Nederland wordt aangeboden (Klik hier).

Ketenomkering

Het breed moderamen sprak verder over het beleidsplan voor de komende jaren. Na de classicale vergadering van 7 maart is duidelijk dat het nieuwe beleidsplan nog meer moet worden geformuleerd vanuit het perspectief van de plaatselijke gemeente. ‘Het gaat niet om de vraag of de classis zichtbaar is voor de gemeenten, maar omgekeerd of de gemeenten zichtbaar zijn bij de classis’, verwoordde iemand tijdens de vergadering. Zo’n ketenomkering  moet blijkbaar nog meer consequenties hebben voor de manier waarop je de agenda inricht van classis en breed moderamen, de manier waarop je informatie verzamelt en de informatie die je geeft aan lokale kerkbestuurders. Voor je het in de gaten hebt, is de toon onvoldoende dienstverlenend.

Vooral het classicaal college voor de behandeling van beheerszaken merkt hoezeer beeldvorming van ‘toezicht’ bij oppervlakkige waarneming als betutteling kan overkomen. Vreemd is dat, want iedere bestuurder heeft de intentie is er te zijn ten dienste van de plaatselijke gemeente. De introductie van het administratiesysteem Fris is bijvoorbeeld bedoeld om de kwaliteit van verwerking van gegevens en feedback aan de gemeente te verbeteren. Maar het wordt al gauw negatief uitgelegd vanwege de ingewikkeldheid. Soms is er ook sprake van onwil. ‘Niemand doet moeilijk als je een aantal ingrijpende stappen moet nemen om een zonvakantie te boeken’, legde de adviseur van het ccbb uit in het bm, ‘maar op het moment dat je voor de kerk zaken moet invullen, mag het niet te veel tijd kosten’. Je kan cijfers van gemeenten makkelijker met elkaar vergelijken als je Fris invult; en dat geeft gemeenten zelf meer inzicht in hun situatie. ‘Je kunt het vergelijken met voetbalclubs die in hetzelfde shirt spelen; dat werkt het beste’. Er is een vorm van verleidend leiderschap nodig. Je moet de gemeenten uitleggen dat toezicht niet de autonomie van de plaatselijke gemeente aantast, maar mensen in hun kracht zet. Soms geldt de regel: ‘Alleen gaat sneller, samen kom je verder’.

Ook andere onderdelen van het beleidsplan kwamen aan de orde. Het ging over de mobiliteit. Sommige leden hadden de indruk dat het thema al weer is ingehaald door het feit dat er te weinig pastores zijn om de vacatures in te vullen. Anderen noemden het thema nog steeds relevant. Enkele pastores die langer dan 12 jaar in een gemeente zijn, kunnen de onbevangen communicatie in de weg staan. Ze vertonen soms een gebrek aan flexibiliteit. Als ze worden genodigd om te muteren zeggen ze: ‘Dat geldt anderen, maar mijn situatie is anders’. Een adviseur maakte een vergelijking:  ‘Mensen in machtsposities, zoals presidenten, mogen in sommige landen twee perioden blijven. Dat is besloten om te voorkomen dat er corruptieverschijnselen ontstaan. De cultuur is in zijn geheel die kant op geschoven; 35 jaar geleden kreeg je een koninklijke onderscheiding als je 35 jaar bij een bedrijf bleef, dat is nu niet meer aan de orde’.

Vorming en toerusting kwam aan de orde. De classis heeft daar in de periode 2018-2023 werk van gemaakt via onder meer de werkgroep Kerk en Israël en via de reflectie op de permanente educatie. Iemand stelde de vraag of je vorming en toerusting in zijn geheel niet zou moeten overlaten aan de landelijke kerk. ‘Ze hebben er webinars voor veel onderdelen van het kerkelijke werk, die goed zijn opgebouwd en waar veel op wordt ingetekend’.

Iemand anders stelde vraagtekens bij de aandacht voor het studentenpastoraat in het oude beleidsplan. Toch kan je zeggen dat het studentenpastoraat in vijf jaar tijd mede dankzij de beleidsverwoording is uitgebouwd. Naast Zwolle en Hengelo is er een academiepastor gekomen in Enschede en is er een kwartiermaker bezig in Almere op dit moment voor het werk van een stadspastor voor jonge zinzoekers.

Oecumene heeft in de achterliggende vijf jaren aandacht gekregen met de oprichting van kringen van kerken in Overijssel en in Flevoland. Om te voorkomen dat het allemaal te persoonsgebonden is, is eerder besloten om een werkgroep vanuit de plenaire vergadering meer te betrekken bij de voorbereidingen van de volgende ontmoetingen.

Het thema ‘beleidsplan’ komt in de volgende vergadering terug als ook de werkgroep ‘beleidsplan’ bij het breed moderamen op bezoek komt.

Bestuurskracht

De landelijke kerk gaat een werkgroep opstarten die zich bezint op de bestuurskracht in de plaatselijke gemeente. De lokale kerk is opmaat voor datgene wat er aan ondersteuning in de toekomst nodig is. Als men een lichtere vorm van kerkzijn kiest, of meer samenwerking; zal dat consequenties hebben voor wat de bredere verbanden van de kerk moeten leveren, zo stelt men. Het breed moderamen sprak over de mogelijkheid daar één persoon in Overijssel-Flevoland voor te vragen die vanuit een lokale gemeente deelneemt in de landelijke werkgroep.

Een adviseur rekende voor dat de PKN zeker zo’n 1,5 miljoen leden heeft en zo’n 1500 gemeenten. Er van uitgaande dat er gemiddeld 1000 mensen per gemeente zijn en dat 60 procent daarvan bestuurlijke inbreng zou kunnen hebben impliceert het dat er 600 personen per gemeente zouden kunnen zijn. Je hebt er uiteindelijk per gemeente in ieder geval 10 nodig. Dus 1:60 gemeenteleden moet in het bestuurlijke vierkant een rol willen spelen.

Het breed moderamen besloot een tweetal brieven te sturen naar de informateurs die na de verkiezingen aan het werk gaan. Doel daarvan is, als kerk met naam en toenaam zichtbaar te zijn in een college-akkoord.

Er werd uitvoerig gesproken over de problemen die het landelijke registratie systeem heeft met de registratie van (leden van) een gemeente. Er is een hele correspondentie ontwikkeld.

Vacatures

Diverse vacatures zijn inmiddels ingevuld, zo evalueerde men de classicale vergadering. Er staan nog drie vacatures open: in Vollenhove, Enschede en Deventer / Klein Salland. Daarvoor kan breed geworven worden. Mogelijk dat er nog een vacature volgt in de regio Kampen, daarover zal dan eerst apart met de kerkenraden gecommuniceerd moeten worden. De vacature penningmeester staat nog open, waarvoor in de wandelgangen een balletje is opgeworpen.

Er is een financiële aanvraag binnengekomen van de Twentse School voor Theologie. Het breed moderamen besloot om nadere informatie te vragen. De mogelijkheid om subsidie te vragen voor lokale initiatieven waarin meer dan één gemeente samenwerken, zal opnieuw onder de aandacht worden gebracht.

Er is goede belangstelling voor de pastoreslunch op 16 juni. De classispredikant zal op dat moment voor de CEC in Estland zijn. De andere leden van het breed moderamen nemen de honneurs waar, onder meer waar  het gaat om de afzonderlijke werkgroepen te begeleiden.

Er werd gesproken over de groslijst van thema’s die het breed moderamen nog aan de orde wil stellen. De volgende keer komt het onderwerp ‘dertigers’ aan de orde.