Landbouwgrond kopen 

Er zijn gemeenten waar de kerkrentmeesters grond willen aankopen. Ze zien de investering als een manier om meer rendement te maken op het geld en om veilig te beleggen. Op het moment dat iemand van het beheerscollege zelf partij is in de transactie is er speciale goedkeuring nodig van het classicaal college voor de behandeling van beheerszaken. In zo’n geval zal het college al snel adviseren om een onafhankelijke instelling als het Kantoor Kerkelijke Goederen (KKG) in te schakelen.

In een recente nieuwsbrief van de Silas-groep, waar het KKG deel van uitmaakt, vertelt de organisatie over de dienstverlening als rentmeester. Voor zuid-Overijssel is de rentmeester Luuk ten Hooven, voor noord-Overijssel en Flevoland is de rentmeester Gerrit Kolkman. Rentmeester Luuk ten Hooven vertelt in de nieuwsbrief dat het KKG op dit moment ca. 500 colleges van kerkrentmeesters en diakenen ondersteunt en diverse stichtingen. In totaal beheert het KKG ca. 15.000 hectare agrarisch vastgoed en ca. 450 panden.

De lage rentestand van vandaag de dag zorgt ervoor dat kerken graag beleggen in landbouwgronden. Dit levert immers vrijwel altijd meer op dan de rente en hiermee wordt het eigen vermogen van de kerk niet uitgehold. Het is dan ook een aanrader om (meer) grond aan te kopen.

Ten Hooven stelt de vraag over de aankoop: ‘Colleges vragen zich wel eens af hoe dat allemaal moet: grond aankopen, beheren en alles wat daarbij hoort'. Hij legt uit dat het KKG de weg kan helpen wijzen, voor het zoeken naar een geschikt perceel, taxeren, contracten opstellen, goedkeuring aanvragen bij de kerk tot en met het sluiten van de overeenkomsten. Wanneer gemeenten interesse tonen, hebben zij vaak nog geen grond op het oog. Wel geld op de op de rekening dat niet rendeert. De rentmeesters van KKG kunnen dan onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Soms ook heeft een gemeente al wel grond op het oog, maar is het de vraag of er geen belangenverstrengeling is. 

KKG krijgt regelmatig grond aangeboden. Soms is de verkopende partij dan wel de potentiële erfpachter een bestaande pachter, maar vaker nog wordt zaken gedaan met nieuwe partij. KKG koopt alleen grond als er een pachter of erfpachter beschikbaar bij is. Het is niet de bedoeling om eerst te kopen en daarna pas te onderzoeken of er iemand voor gevonden kan worden. Ten Hooven: ‘We krijgen veel grond aangeboden via agrarische adviseurs. Zij hebben contact met bedrijven die een investeerder zoeken en betrekken KKG er dan bij’. 

Ten Hooven legt de procedure uit. ‘Over het algemeen kijk ik eerst of de locatie geschikt is. Locaties die mogelijk interessant zijn, leg ik aan de betreffende gemeente voor’. Het kan zijn dat er een afstand tussen de kerk en het perceel is, het perceel hoeft niet per se in de nabije omgeving te liggen. De gemeente kan een voorkeur aangeven. Ten Hooven: ‘In het verleden was het zo dat je de kerktoren moest kunnen zien vanaf het perceel, maar dat is niet meer zo. Afstand speelt geen rol meer, de aankoop van grond wordt steeds meer puur als belegging gezien’. Is er een geschikt perceel gevonden, dan maakt KKG het financiële raamwerk dat vervolgens aan de kerk voorgelegd wordt.

Over het algemeen kiezen de opdrachtgevers voor erfpacht. Dit biedt namelijk zekerheid over het rendement op de lange termijn. Het kan echter ook zo zijn dat een boer zijn grond wil verkopen en verwacht daar nog zo’n 5-10 jaar werkzaam te zijn. Dan kan de grond tijdelijk in geliberaliseerde pacht uitgegeven worden. Ten Hooven: ‘Het rendement is dan natuurlijk wat minder, maar dan weten we wel zeker dat het aan het einde van de pachtperiode vrij is en het perceel vervolgens tegen maximaal rendement in erfpacht uitgegeven kan worden. Met erfpacht is vandaag de dag op jaarbasis een rendement van rond de 3% haalbaar‘.

Gaat de kerk akkoord met het voorstel, organiseert de rentmeester een bezoek aan het bedrijf en de grond. De rentmeester gaat meestal met een afvaardiging van de kerk op bezoek. Pas daarna wordt het besluit genomen of het al dan niet definitief doorgaat en de overeenkomsten getekend kunnen worden.

Veel kerken hebben door erfenissen en giften grond verkregen. KKG helpt eigenaars van agrarisch vastgoed bij het beheer ervan. Hierbij kan men denken aan het verzorgen van het dagelijkse beheer, het opmaken en/of wijzigen van (erf)pacht- en huurovereenkomsten, de incasso van (erf)pacht en huur, debiteurenbewaking en de correcte afhandeling van de vaste lasten. Ook zijn de rentmeesters het eerste aanspreekpunt voor de (erf)pachter of huurder.