Foto: Ingrid Petiet, imam Ismail Harman en pastor Josephine van Pampus als religieuze leiders in de Oosterkerk te Zwolle; op de achtergrond de kerstboom, die wordt weggeruimd na driekoningen

Vrede begint bij jezelf

‘Vrede is niet de afwezigheid van oorlog. Het is jezelf in de spiegel aankijken en je de vraag stellen vanuit welke motieven je hebt gehandeld. Soms laten we ons leiden door boosheid. Die boosheid mag er zijn. Maar anderen mogen daar niet onder lijden’.

Ingrid Petiet gaf uitleg bij joodse teksten die waren gelezen over de vrede. Naast haar bijdrage was er ook van islamitische en christelijke zijde inbreng. De zogenoemde interreligieuze vredesviering op 7 januari 2024 in de Oosterkerk in Zwolle staat in een traditie van meer dan twintig jaar gezamenlijke nieuwjaarsvieringen. Met het verschrikkelijke wapengekletter in Gaza en andere delen van de wereld krijgt de interreligieuze viering extra waarde. Niet dat de religieuze voorgangers expliciet over Gaza of een ander land spreken. Ze laten wel zien dat de inborst van de drie monotheïstische religies gericht is op empathie en aanhangers laten zich aanspreken op het verlangen naar vrede.

‘Ik kan alleen vrede leven als ik mezelf bevraag’, aldus Petiet. ‘Vrede is ook dat ik een ketting kan dragen met een Davidsster. Vrede is ook dat een ander een hoofddoekje mag dragen. En vrede is ook dat twee mensen van hetzelfde geslacht hand-in-hand over straat kunnen lopen’. Bij vrede hoort ook, dat je het hartstochtelijk met elkaar oneens kunt zijn. Vrede is verder dat er compassie is met slachtoffers. ‘We hebben volgens het joodse denken allemaal de opdracht de wereld een beetje beter te maken’.

Van islamitische zijde werd er op gewezen dat het woord ‘islam’ is afgeleid van het woord ‘vrede’. Het is de taak om niet egoÏstisch te zijn. We leven als mensen maar kort. Het is de uitdaging de wereld een wereld van vrede en rust te laten zijn.

‘Wanneer zeg je van iemand dat iemand hart heeft voor de zaak?’, stelde pastor Josephine van Pampus van het Dominicaner klooster in Zwolle. ‘Het is niet dat iemand aandacht geeft aan iets. Het is niet dat je jaarlijks geld afstaat. Het is niet een besef van plicht. Hart voor de zaak gaat verder. Dan sta je niet buiten de kring. Dan is iets jouw zaak geworden’. Zo wil de vrede geleefd worden.

Tijdens de viering waren er citaten uit respectievelijk de joodse, islamitische en christelijke traditie die in het Hebreeuws, Arabisch en Nederlands klonken. Joods is onder meer het citaat uit Psalm 34: ‘Ga het kwade uit de weg en doe het goede, zoek de vrede en jaag die na’. Islamitisch is het citaat uit Foessilat 34: ‘Weer (het kwade) af met wat het beste is, en zie! degene die vijandig tegenover jou staat, zal zijn als ware hij een boezemvriend’. Christelijk is onder meer het citaat uit de Bergrede: ‘Wat een geluk, wanneer je vrede sticht, want God zal je zijn kind noemen’.

De viering werd zeer goed bezocht. Er waren pakweg zo’n tien pastores van christelijke huize: emeriti, kerkelijke werkers en predikanten in actieve dienst. Ze kregen net als de andere bezoekers bij de uitgang een vredesduif mee. En ze konden meezingen. Onder meer met het slotlied, dat sommige mensen die de vieringen al langer bezoeken, al kenden: Wolt ich gehat koyech’ (Jiddisch), oftewel: ‘Als ik de moed gehad had, dan had ik gelopen in de straten, dan had ik geroepen: ‘Vrede, vrede, vrede, vrede’. Oftewel: ‘Cesaretim olsaydi’.

Foto: rechts ds. Egbert van Veldhuizen, de diaconale predikant die al in de jaren negentig begon met de interreligieuze ontmoetingen in Zwolle