Steun in vacaturetijd

Er komt een checklist voor gemeenten die vacant geraken. Dat heeft het breed moderamen van de classis besloten op vrijdag 7 oktober 2022. Aanleiding vormde een discussie over de teruggang van kennis bij consulenten over de aanpak van het beroepingswerk.

De Protestantse Kerk is in toenemende mate terughoudend geworden met de inzet van de consulent in een vacante gemeente. Ds. Jan Dirk Wassenaar heeft een artikel geschreven waarin de ontwikkelingen worden vastgelegd (klik hier). In de hervormde kerkorde was er sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de ringpredikanten om een vacante gemeente voort te helpen. Er werd een consulent aangewezen en deze begeleidde de kerkenraad, verzorgde het crisispastoraat en kwam ook langs in diverse gemeenten als er bijvoorbeeld een doopdienst moest worden voorbereid met een doopgesprek.

In de protestantse kerk zijn al die taken langzamerhand teruggeschroefd. Nu volstaat de kerkorde met het aangeven dat men als vacante gemeente eventueel nog de werkgemeenschap kan vragen om een consulent te vinden, als men er zelf niet in slaagt zo’n persoon aan zich te verbinden. Maar zo’n consulent doet weinig meer dan de kerkenraad helpen bij het organiseren van het beroepingswerk. Zelfs die ene kleine taak blijkt in de praktijk lang niet altijd goed te worden ingevuld. De scribae van de classes merken dat iedere keer weer als er administratieve fouten worden gemaakt. Enkele leden van het breed moderamen van de classis Overijssel-Flevoland verzuchtten vrijdag tijdens de vergadering dat de kerk veel solidariteit is kwijt geraakt in de loop der tijd.

Andere leden van het bm wezen op de onvermijdelijkheid van de ontwikkeling. Met een groot aantal parttime-predikanten kan je eigenlijk niet redelijkerwijs verwachten dat men alle predikantstaken oppakt. Eén van de leden becijferde dat het aantal predikanten in 2020 nog 1286 fte bedroeg en inmiddels al terug is gegaan naar 1147 fte. Een teruggang dus van zo’n 140 fte in drie jaar tijd. Er zijn te veel ruimtes op te worden ingevuld door het huidige predikantencorps.

Met een soort Frequent Asked Questions die ongevraagd worden toegestuurd aan alle vacant wordende gemeentes hoopt het breed moderamen kerkenraden in een vroeg stadium te informeren, zodat men als kerkenraad weet wat te doen. Je bent dan niet afhankelijk van de enkeling in de kerkenraad die ooit bij hrm van een bedrijf een lijn heeft uitgezet en die niet geïnformeerd is over de details van vacatureverplichtingen die je als kerkelijke gemeente hebt te vervullen.

Het breed moderamen ging niet zo ver om een suggestie over te nemen van een predikant uit de regio. Deze had een brief gestuurd en gezegd dat hij het consulentswerk juist leuk vond. Hij stelde voor om met andere predikanten die een zelfde gezindte hebben een poule van consulenten te vormen, waarop gemeenten in nood een beroep kunnen doen. Het breed moderamen is van mening dat in de kerkenraad zelf vanaf de eerste dag van een vacature informatie moet zijn omtrent de te nemen stappen. Een checklist kan daarin voorzien.

Vereffenaars

Het breed moderamen sprak verder over enkele gemeenten die bijzondere aandacht behoeven. Het gaat dan om zaken als: het verlenen van een vrijstelling, het stimuleren van samenwerking in teams van pastores, het verdelen van budget tussen verschillende kerkelijke geledingen, het beoordelen of er een preekconsent kan worden verleend aan een kerkelijk werker, de vraag of een predikant meer dan honderd procent dienstverband mag aangaan, het beoordelen van een vervroegde beroepbaarstelling van een predikant, het anticiperen op de opheffing van een gemeente en het aanstellen van vereffenaars in een dergelijke situatie.

Eén gemeente had een signaal gegeven dat er onduidelijkheid was over de vervanging van een predikant in de zomerperiode. Bijgevoegd was een uitvoerige lijst waarin de werkgemeenschap had aangegeven wie wanneer met vakantie dacht te zijn. Het probleem bij de uitvoerige lijst was, dat er in sommige weken zelfs drie predikanten beschikbaar waren, met als gevolg dat in een concrete situatie de één naar de ander verwees. Je kan maar beter één vervanger aanwijzen, dan weet je als gemeente precies waar je aan toe bent.

Het breed moderamen liet zich bijpraten over de ontwikkelingen rond de vluchtelingenhulp. Er is inmiddels een website ingericht met de naam dethuisgevers.nl waar men de laatste informatie kan vinden.

De agenda voor de classicale vergadering van 8 november ’s avonds kwam ook aan de orde. Men verwacht dat ds. René de Reuver, scriba van de landelijke synode, daarop acte-de-préséance zal geven. Verder zal de inventarisatie aan de orde komen van hoe kerkenraden denken over het invullen van de ringen. Tenslotte zijn er allerlei verkiezingen, waaronder de verkiezing van afgevaardigden naar de generale synode waarvoor diverse kandidaten zijn gemeld.

Foto: associatie met foto uit archief