Afstemming Europese Raad van Kerken

De vijfjaarlijkse assemblee van de Europese Raad van Kerken in Tallinn (Estland) ligt al weer vijf maanden achter ons. Tussen deze assemblee en de volgende assemblee in 2028 zijn er twee keer per jaar bestuursvergaderingen. Als lid van de General Board neem ik (Klaas van der Kamp) daaraan deel. De eerste meerdaagse bestuursvergadering vindt plaats van 16 tot 18 november in Brussel. Misschien vindt u als lezer het interessant de ontwikkelingen te volgen. Ik geef hieronder een voortuitblik op de agenda. Ik hoop na de bijeenkomst een impressie te geven van de afspraken. Wie input wil geven, kan me mailen (k.vanderkamp@protestantsekerk.nl)

Pathway to Peace

De oorlog in Oekraïne laat het belang laten zien van een Europese Raad van Kerken. De medewerkster Katerina Pekridou (één van de 2,5 fte vrijgestelde krachten bij de CEC) is verantwoordelijk voor een speciaal project in dat kader met de titel ‘Pathway to Peace’, weinig prettig afgekort als P2P. Het project wil denktank zijn over vragen van oorlog en vrede in Europa en de rol van de kerken in beeld brengen als vredesorganisatie.

Er is inmiddels een stuurgroep gevormd om het proces verder uit te zetten. De CEC staat open voor aanvulling van de stuurgroep. Dus mensen kunnen zich  melden, als ze interesse hebben in Oekraïne, c.q. vragen die met oorlog en vrede en publieke theologie te maken hebben.

Er waren circa vijf ontmoetingen in diverse samenstellingen na de assemblee, waaronder een deels hybride panelgesprek met zeventig mensen in Oekraïne over (on)mogelijkheden als kerken in Oekraïne bij te dragen aan vrede.

Op dit onderwerp kreeg ik in de aanloop naar deze vergadering input van het bestuur van Kerk en Vrede. Klik hier.

De Orthodoxe Kerk van Oekraïne is inmiddels lid van de Europese Kerkenconferentie. Het impliceert dat er extra aandacht gegeven moet worden aan de Servisch Orthodoxe Kerk. De kerk ontbrak al in Tallinn en er wordt extra aandacht gegeven aan de contacten.

Charta Oecumenica

CEC (Europese Raad van Kerken) en CCEE (Europese bisschoppen) hebben samen een commissie gevormd voor de revisie van Charta Oecumenica. In Charta Oecumenica geven de Europese kerken samen een verlangen weer naar meer eenheid op het continent. De Charta is inmiddels twintig jaar oud. De situatie in Europa is ingrijpend gewijzigd in die tijd. Dus een update kan er voor zorgen dat de tekst uitdaagt na te denken over samenwerking tussen kerken in de actuele situatie. De groep zal een eerste proeve uitbrengen in mei 2024 en een definitief voorstel komt naar buiten in 2025.

Persoonlijk vind ik dat er nog weinig inhoudelijke informatie is gegeven welke kant de werkgroep uitdenkt. Maar dat zal volgend jaar dan wel komen. Vanuit de Europese Raad van Kerken doen mee: Lea Schlenker (EKD), David White (Church of England) en Oecumenius Amanatidis (Oecumenisch Patriarchaat).

Afscheid Jurgen Skov

Jurgen Skov Sorensen is sinds 2020 secretaris-generaal van de Europese Kerkenconferentie. Hij heeft aangekondigd per 31 december terug te treden. Hij zou nog even kunnen blijven, maar om privé-redenen vindt hij het welletjes. De baan bij de CEC laat weinig tijd om in Denemarken te zijn, waar zijn familie woont. Tijdens een ontmoeting in de ‘Europese’ kerk in Brussel neemt hij afscheid. Ik hoop hem als afscheidscadeau een paar dwarsligger-bijbels te geven in diverse talen.

Bij de stukken die besproken worden is een beschrijving van het profiel van de nieuwe secretaris-generaal. Hij of zij moet geen vliegangst kennen, een robuuste persoonlijkheid kennen om beslissingen te nemen, en naast theologie ook idee hebben van management.

Geld

Financiën is een zorgpunt van de CEC. Bij de stukken zitten een evaluatie waaruit inkomsten en uitgaven naar voren komen over de laatste dertien jaar. Daaruit blijkt – om me te beperken tot mijn eigen kerk – dat onze PKN op nummer acht staat qua meest betalende kerken (er zijn 115 kerken aangesloten). Het gaat om een bijdrage van ruim 46.000 euro in 2009 en nog 34.500 euro in 2022. De grootste bijdragen komen van respectievelijk: EKD, Kerk van Zweden, Kerk van Finland, Kerk van Engeland, de Zwitserse protestantse kerken, de kerk van Noorwegen en de kerk van Denemarken.

Armlastige kerken kunnen soms subsidie krijgen om toch te kunnen deelnemen aan evenementen. Op de vergadering is er een uitgeschreven document waarin staat aan welke eisen men moet voldoen om voor subsidie in aanmerking te komen.

Afstemming andere organisaties

In de achterliggende tien jaren was er discussie over de inbreng van andere dan kerkelijke leden in de Europese Raad van Kerken. De organisatie is gereorganiseerd, zodat de Raad eenduidig door de kerken wordt aangestuurd. Om de afstemming met andere organisaties te stroomlijnen zijn er documenten die als een soort convenant met dergelijke organisaties kunnen worden ondertekend. Noem dergelijke organisaties ‘gepriviligeerde partners’.

Op de agenda staan ook de invullingen van diverse interne commissies van het bestuur. Men heeft een nominatiecommissie nodig; van belang onder meer doordat men actief zoekt naar een secretaris-generaal; een financiële commissie (waarvan de voorzitter al bekend is, dat is de Deen Anders Gadegaard, die altijd wel ‘in’ is voor een oecumenische functie, hij was bijvoorbeeld ook voorzitter van de commissie die de vijfjaarlijkse assemblee organiseerde) en een personeelscommissie. Interessant zijn ook de vacatures in de Gezamenlijke Commissie (het jaarlijks overleg van CEC en CCEE, oftewel: Europese Raad van Kerken en Europese Bisschoppen).

Jongeren

In de stukken voor de vergadering wordt aangegeven dat er een vacature is voor een jongere tot 30 jaar die deelneemt aan de bestuursvergadering. De huidige afgevaardigde, Lea Schlenker, gaat voorbij de kritische leeftijd van 30 jaar. Ze rapporteert nog één keer. Ze meldt onder meer hoe de relaties zijn met organisaties als World Student Christian Federation en de Ecumenical Youth Council in Europe. Ze noemt als knelpunten onder meer de snelheid waarmee de leeftijdsgroep van 18 tot 30 jaar wisselt qua samenstelling en de inspanning die het kost voeling te houden met de eigen kerk.

Over vacatures gesproken: er is ook nog ruimte voor een jurist binnen de kerken, die naast Andreas Aarflot de juridische zuiverheid van processen in de gaten wil houden.

Evaluatie assemblee

Uit bijna honderd evaluatieformulieren blijkt dat mensen de assemblee gewaardeerd hebben. Het meest in de smaak vielen achtereenvolgens: de toespraken van sleutelfiguren (denk aan mevr. Sviatlana Tsikhanouskaya, Helmut Rosa, Rowan Williams en Barthelomeusz, de patriarch van Constantinopel), de hearings en de worships. Iets lager in waardering, maar nog steeds goed waren de zakelijke ontmoetingen en de bijbelstudies.

Er waren in totaal 324 bezoekers van wie 125 stemgerechtigd. Met een totaal aan kosten van 703.000 euro bleef de assemblee binnen de begroting van 744.000 euro.

Voor impressies van assemblee in Tallinn juni 2023: klik hier.