Nieuwe psalmberijmingen
Toen het nieuwe liedboek verscheen in 2013 koos men er voor om de Psalmen in de toonzetting van 1973 te houden. Dat maakt duidelijk hoe sensitief dit soort zaken ligt. Dinsdag 16 maart is er bij uitgeverij Kok een gedrukte bundel verschenen van negen dichters, onder meer Bob Vuijk (vrijgemaakt) en Adriaan Molenaar (protestant) met 150 teksten die op de klassieke melodieën kunnen worden gezongen. De teksten zijn geactualiseerd.
Het roept op deze website onmiddellijk de vraag op hoe die teksten zich verhouden tot de psalmteksten die dr. Jaap Wiegers uit Olst heeft gemaakt en die integraal op deze website zijn geplaatst (zie hier). Jaap zelf is deze dagen bezig om op kleine onderdelen een tweede versie voor te bereiden, die nog dichter bij hart en tekst ligt. De tekst die nu op de website staat, leent zich ook al wel tot een vergelijking.
Vooraf moet je zeggen dat de keus van de versie die Kok uitbrengt lijkt op de keus die Jaap Wiegers heeft gemaakt. Men laat de melodieën onveranderd en sluit dus aan bij de tonen die in de zestiende eeuw aan de Psalmen zijn toegevoegd. Dat vergroot de herkenbaarheid voor mensen die vertrouwd zijn met de Psalmen, voor jonge en nieuwe gelovigen is het misschien wat klassiek. Wat de teksten zelf betreft merk je steeds weer, dat je als dichter moet kiezen. Hoe dichterbij de Hebreeuwse tekst, hoe groter de kans dat je zuiver blijft van vertaling en verder weg blijft bij het hart. Tegelijk laat de nieuwe proeve zien, hoe aantrekkelijk ook de vertaling is van Jaap Wiegers.
Drie voorbeelden.
Psalm 80 zegt in de Herziene Statenvertaling: ‘Doe Uw aangezicht lichten, dan zullen wij verlost worden’.
De Kok-bundel berijmt: ‘Toon Uw vriendelijk gezicht….’
Wiegers berijmt: ‘Toon ons uw lichtende gelaat….’
Opmerking: De oorspronkelijke tekst onberijmd roept de connotatie op van de priesterlijke zegen van Aäron in Numeri 6. ‘De Here doe Zijn aangezicht over u lichten….’. Wiegers houdt iets van die verbinding vast met de berijming ‘lichtende’. De Kok-bundel gaat een stapje verder en geeft weer ‘vriendelijk’ waarin je de directe associatie niet meer ervaart.
Psalm 70 zegt in de Herziene Statenvertaling: ‘Haast U, o God, om mij te redden…’
De Kok-bundel berijmt: ‘Red mij snel….’
Wiegers berijmt: ‘Kom haastig om mij hulp te reiken…’
Opmerking: De woorden ‘haasten om te redden’ vragen iets meer ademtocht dan de woorden ‘red snel’. Wiegers en de HSV houden die worsteling herkenbaar in de woorden. De Kok-bundel populariseert.
Psalm 65 zegt in de Herziene Statenvertaling: ‘De lofzang is in stilte tot U, o God, in Sion’.
De Kok-bundel berijmt: ‘Vanuit de stilte klinkt ons zingen…’
Wiegers berijmt: ‘Aan U komt alle lof toe….’
Opmerking: Hanna Rijken wijst er in het Nederlands Dagblad op dat het Hebreeuws met het woord ‘stilte’ een mysterie oproept. Het is de stilte die de lofprijzing is, die dan toch ook klinkt. De Kok-bundel vervlakt de stilte tot ‘vanuit de stilte klinkt…’ en Wiegers sluit aan bij de Nieuwe Bijbelvertaling waarin er geen sprake is van stilte, maar direct de woorden klinken: ‘U komt de lof toe’.
Jaap Wiegers werkt zelf ondertussen aan een vernieuwde editie op deze website. De teksten van hem zijn in te zien via deze site en vrij te gebruiken in de gemeente. Klik hier.