Friese kerkdienst in Almere
Een uniek experiment. Een Friese dienst. Uniek, misschien niet voor gemeenten in Friesland waar jaarlijks tientallen diensten in de Friese taal worden gehouden. Maar uniek, omdat de dienst waarover we het hier hebben wordt gehouden in Almere. De dienst staat ingeroosterd voor 13 oktober en vindt plaats in Goede Rede in Almere-Haven.
De organisatie verwacht dat Friessinnige mensen vanuit de hele polder de dienst bijwonen. Ook mensen met gevoel voor taal en historie komen in de viering aan hun trekken. Ds. Rianne Veenstra, één van de drie protestantse gemeentepredikanten in Almere, is het Fries van huis uit machtig en gaat voor. Een koor uit Warns zal het muzikale niveau versterken.
Bijzonder detail: Warns, de plaats waar het koor vandaan komt, is bij alle Friezen bekend vanwege de slag bij Warns uit 1345. De Hollandse graaf Willem IV kwam smadelijk om op 26 september 1345. Overmoed was hun voornaamste vijand. De Hollandse ridders droegen namelijk wel harnassen, maar ze hadden geen paarden. Daarvoor was geen plaats geweest bij de overtocht per schip over de Zuiderzee. Bij Warns werden ze aangevallen door de lokale bevolking. Door hun zware harnassen waren ze geen partij voor de boeren en vissers die spreken met de zangerige z. De Friese bevolking wist met de eclatante overwinning meer dan anderhalve eeuw de zelfstandigheid veilig te stellen.
De slag wordt jaarlijks herdacht bij It Reade Klif vlakbij Warns. Het hijsen van de Friese vlag met de pompebladen en het zingen van het Friese volkslied ‘Frysk bloed tsjoch op’ zijn vaste onderdelen van de ceremonie. Wie het klif bij Warns bezoekt vindt er een steen met het opschrift: ‘Leaver dea as slaef’.
De inzet om het Fries als levende taal een plek te geven in het publieke leven is in iets meer dan honderd jaar tijd breed opgepakt. In 1908 werd het Kristlik Frysk Selskip opgericht. In 1915 werd er voor het eerst een Friestalige kerkdienst gehouden. In 1943 kwam er een eerste Friese bijbelvertaling.
Voor de niet-Friezen noemen we een paar woorden om in het taaleigene thuis te raken van het Fries:
tsjerketsjinst - kerkdienst
God earje - God eren
sille wy bidde? - zullen wij bidden?
genede foar jo - genade voor u
de Hear segenje jo - de Heer zegene u
En voor de gevorderden een vertaling van dr. Bernard Smilde van Psalm 73: 2b.
Hja skeppe har in eigen wet - Zij leven naar hun eigen wet,
pûdeagich binne hja fan fet, - hun ogen puilen uit van vet.
hja geane grut op al har dwaan, - Verwaten beeldt hun hart zich in,
har hert rint oer fan eigenwaan. - dat alles gaan moet naar hun zin.
Lieteboek foar de tsjerken - Liedboek voor de kerken