Make-over PKN-gebouw

Het landelijke kantoor van de Protestantse Kerk in Nederland heeft opnieuw een make-over ondergaan. Bezoekers die na de coronacrisis langs gaan bij de Joseph Haydnlaan 2a in Utrecht zullen ontdekken dat de naam op de gevel is aangepast. Daar prijkt nu in zilverkleurige cijfers en letters de tekst: Joseph Haydnlaan 2a. Daarmee is een verdere stap gezet in de veralgemenisering van het gebouw; het is een kantorenverzamelgebouw geworden, waar het ooit in 1999 begon als centrum van protestants Nederland. 

Bezoekers ontdekten al eerder dat de hal langzaam een metamorfose onderging. Elementen die typisch kerkelijk waren verdwenen en er kwam een meer algemene look voor terug. De veranderingen hielden gelijke tred met de namen die bij de ingang van het gebouw op de bordjes prijkten en die verschoven van een kerkelijke context naar een meer algemeen referentiekader. 

Het gebouw aan de Joseph Haydnlaan was aanvankelijk een Militair Hospitaal. Het werd eind jaren negentig door de drie partners in het Samen op Weg-proces gekocht als alternatief voor de zes locaties waar tot op dat moment de kerken hun huisvesting hadden ondergebracht. De hervormden zaten in Leidschendam en daarvoor - dicht bij de regeringsmacht - aan de Carnegielaan in Den Haag. De gereformeerden hadden een dienstencentrum in Leusden, waar gereformeerden met een lange staat van dienst nu nog verlekkerd over spreken. De lutheranen hadden een centraal kantoor in Woerden. En dan waren er de diverse bi-locaties: diaconaat in Driebergen, zending in Oegstgeest, om maar wat te noemen. 

Het is de verdienste van Afra Wamsteker - Meijer geweest dat ze de diverse kikkers in één kruiwagen wist te plaatsen en een centrale locatie in Utrecht kon openen. Koningin Beatrix kwam er bij om de lintjes door te knippen. Dat was op 1 december 1999. Ir. Jan van der Graaf, vermaard als 'bondscoach', liet toen al weten daar niet bij aanwezig te willen zijn, omdat de fusie wat hem betreft allerminst feestelijk was en hij zag geen heil in 'een ongewenste kantoorburcht'. Het Reformatorisch Dagblad berichtte op de grens van objectief met de woorden dat er 'een hoofdkwartier van de Samen-op-Wegkerken' in Utrecht verrees. De centrale locatie maakte in één klap duidelijk hoeveel mensen hun brood verdienden in het bovenplaatselijk kader van de kerken. Het ging om ongeveer 700 mensen. 

Dat aantal is inmiddels terug geslonken naar minder dan 200. Al snel werd duidelijk na de opening dat de organisatie een dergelijke omvang niet structureel kon blijven financieren. In het spoor van de afslankingen werd de naam van het  kantorencomplex aangepast. Het ging van 'SoW-dienstenorganisatie' naar 'Landelijk Dienstencentrum' naar 'Dienstenorganisatie'. En de letters op de gevel wisselden mee. Nu dus naar: 'Joseph Haydnlaan 2a'. Hoe de bakens zijn verzet moge blijken uit het feit dat de eerste aanpassingen tot grote koppen in de krant leiden, terwijl de laatste herschikking van het vocabulaire zich geruisloos heeft voltrokken.