Herkenning in publieke spreken

‘Linke soep’. Zo noemde ds. Wilbert Dekker, afgevaardigde vanuit de ring Kampen, de visienota van de landelijke kerk. ‘Als je inzet op genade en dan via oecumene bij de publieke theologie komt, zal seculier-Nederland je dat niet in dank afnemen. En je kan de vraag stellen of wij als kerk er wel klaar voor zijn om zo de genade van God te verkondigen’.

De classis Overijssel-Flevoland sprak dinsdag 25 februari over de visienota ‘Van U is de toekomst’ van de Protestantse Kerk. De generale synode – zo is de bedoeling – zal in april 2020 het document vaststellen. Daarna kan het als basis dienen voor de inzet van de dienstenorganisatie. In de classis ging het om de concepttekst. Drs. Nynke Dijkstra – Algra, beleidssecretaris van de synode, was uitgenodigd om de concept-nota toe te lichten.

Ze vertelde dat een eerste versie in vijf hearings met insiders was besproken. Ze gaf een doorkijkje van de reacties. Allereerst viel op, dat er positief werd gereageerd op de titel en de insteek van de ‘genade’. Het gaat bij genade dan niet alleen om de overgang van krimp (gesloten handen) naar ontvangende handen, aldus Nynke Dijkstra, het gaat ook over schuld, kwaad en berouw.

Nadrukkelijker dan in de eerste versie komt in de laatste versie van de visienota de context van Nederland aan de orde. Je zou kunnen spreken van Nederlanders als ‘klagend gelukkig’. ‘Wij hebben het goed, maar de wereld om ons heen niet’. Er is zorg over het klimaat en over kwetsbaar leven.

Veel vragen waren er bij een eerdere versie over de focus van het document. In dat kader is besloten om de oecumene meer naar voren te halen. Het gaat dan om georganiseerde oecumene (raad van kerken) en om spontane oecumene (bijvoorbeeld vrouwengroepen die bij elkaar komen en niet letten op de denominatie). De oecumene verschuift van hoofdstuk 4 naar hoofdstuk 2 en klinkt daardoor meer door in het geheel van de visie. De saamhorigheid gaat voorop.

Meer accent komt er op Woord en Tafel. In de eerste versie gleed de tekst van de Tafel al snel naar de voedselbank. De verdieping over het Avondmaal als sacrament en als gestalte van het Woord is uitgebouwd. En je kunt overwegen om het Avondmaal vaker te vieren. Er zijn kerken waar men het sacrament wekelijks bedient. De lutherse afgevaardigde Bril sloot daarop aan en onderstreepte het belang om het Avondmaal in één adem te blijven noemen met het werk van de Geest, die nu aan de orde komt in het laatste hoofdstuk. 

Een volgend accent zal zijn ‘de worship’. Je kunt dat woord ‘dienst’ niet echt vertalen. Het heeft met eredienst te maken die je niet alleen in de kerk vindt, maar ook in het leven. De nieuwe nota gaat uit van twee altaren, termen overgenomen van Johannes Chrysostomus, een altaar in de kerk en een altaar in de wereld. Nynke Dijkstra citeerde in dit verband een studie van Sake Stoppels over het gebed. Hij stelde vast dat er voor leed in eigen kring wordt gebeden en voor leed ver weg (Syrië), maar dat het gewone leven van arbeid en opvoeding vaak buiten beeld blijft. 'Sinds ik die studie heb gelezen', aldus Nynke Dijkstra, 'ben ik mijn voorbeden in een kerkdienst anders gaan formuleren. Ik probeer woorden te kiezen die aansluiten bij het leven van de mensen'. 

De nieuwe nota besteedt aandacht aan het gewone kerkelijke leven en aan alles wat goed gaat. Er gebeuren heel veel mooie dingen in de gemeenten. Er is veel vrijwilligerswerk. Als je het vrijwilligerswerk van de kerk zou opheffen, zou er veel meer werk dat pro Deo wordt verricht in de samenleving verdwijnen. 

Tenslotte refereerde Nynke Dijkstra aan ‘Mozaïek van kerkplekken’, waar nieuwe vormen van kerkzijn worden benoemd. ‘Het gaat niet om de grote aantallen, maar er gebeurt wel wat’. Ze noemde ook het categoriaal pastoraat, dat vele missionaire kenmerken heeft.

Verschillende classisafgevaardigden reageerden op de publieke taak van de kerk. ‘Superspannend’, zei iemand. Nynke Dijkstra knikte en noemde het voorbeeld van kunstenaars die op het Onze Vader reageerden. Ze hadden allerlei kritiek op verwoordingen van God als Vader. Maar ze wilden één bede absoluut handhaven: ‘Vergeef ons onze schulden’.

Eén van de predikanten pleitte voor het benoemen van ‘Israël en de Tora’. En hij noemde het belangrijk bij oecumene niet alleen aan de christelijke partners te denken. Een ander wees op de noodzaak aan te sluiten bij de zinzoekers. En een derde noemde de balans tussen enerzijds de verinnerlijking en anderzijds het maatschappelijk uitwaaieren van de gedachten.

Zuid-Afrika

Evelien Vrolijk en Gerdine Klein van Kerk in Actie hielden een inleiding over de relatie die de kerken in de classis zijn aangegaan met Zuid-Afrika. De gemeenten in Overijssel-Flevoland worden de komende vier jaren uitgenodigd zich verder te verdiepen in de situatie in Zuid-Afrika. De inleiders hoopten op verbinding in gebed, in actie en in woord. Ze noemden vier partners in Zuid-Afrika van verschillende werksoorten: een project dat bakovens bouwt om de open vuren te kanaliseren; een project voor kansarme kinderen; een project met het Beyers Naudé Centrum; en een nieuw landbouwproject.

Er werden allerlei opties genoemd om de verbondenheid vorm te geven: posters, een actie van het actieplatform, een Zuid-Afrika-dienst, deelname aan de Kids in Actie op 30 maart in Kampen, het uitnodigen van vertellers zoals Rineke van Ginkel, meedoen met een reis in 2021, het lezen van een mini-magazine.

Nieuwe mensen

Diaken Alex Schuurman uit de ring Ommen en diaken Ard Postma uit de ring Vollenhove waren voor het eerst in de classis aanwezig als afgevaardigden. Er werd afscheid genomen van ds. Egbert Terpstra uit de ring Flevoland, die een beroep naar Bunschoten heeft aangenomen. Ds. Jan Gerrit Zomer uit Staphorst werd gekozen in het classicaal college voor de behandeling van bezwaren en geschillen. Ds. Hans van Dalen uit Nijverdal en ds. Dick Juin uit Delden werden gekozen als leden van het college van visitatoren.

Johan Kuiper, tweede scriba, gaf aan dat er nog drie vacatures zijn voor de classis: twee in Hardenberg en één in Flevoland. Er waren vragen over het afwijzen van het breed-moderamen van een actief zoeken naar vrouwen en jongeren. De verantwoordelijkheid wordt bij de ringen en kerkenraden gelaten, legde preses ds. Hans van Solkema uit. Er volgde opnieuw een oproep om daarbij vrouwen en jongeren positief te discrimineren. Er waren ter vergadering 25 mannen en 3 vrouwen. Het college voor de behandeling van beheerszaken bestaat geheel uit mannen. En de 5 afgevaardigden naar de generale synode zijn ook allemaal mannen. Ds. Henk Spit, voorzitter van de visitatoren, kondigde aan dat het college van visitatoren nog met enkele nominaties voor vrouwelijke kandidaten bij de classis zal komen. 

Foto: Blij met worteloogst (kerkinactie)