High tea en borrelplankje

‘We hebben geen idee wie de dertigers zijn. We moeten met hen in gesprek en leren daarbij respect te ontwikkelen voor hoe ze denken. En we moten hen ruimte gunnen om dingen op hun manier te doen’. Aan het woord was één van de ouderlingen tijdens een vergadering van het breed moderamen van de classis op 12 mei 2023. Het ging over de dertigers. Het bm had daar al eerder over gesproken, over hoe ze op een eigen manier in het leven staan, meer als nomade en meer levend in wisselende ervaringen; nu ging het over hun kerkelijke betrokkenheid en over de rol die de classis heeft als het gaat over de dertigers.

Er was een verlangen in het gesprek om als kerk dertigers meer zichtbaar te maken. Ze zijn ondervertegenwoordigd in veel gemeenten als het gaat om de zondagse kerkgang en om de aanwezigheid in bestuurlijke gremia. Een predikant vertelde hoe de bibliotheek in de eigen plaats mensen zichtbaar maakt. Geïnspireerd door een initiatief ‘Humans of New York’ heeft men foto’s opgehangen in de bieb met gezichten uit de plaats en daaronder een korte tekst. Je kan langs de portretten lopen, sommige herken je, andere niet. Maar de variatie van mensen in de stad krijgt er letterlijk een concreet gezicht mee. Je zou je kunnen voorstellen dat je zoiets in de kerk doet.

Er waren meer van dat soort praktische ideeën. Een predikant vertelde dat er bij hem in de gemeente een whatsapp-groep is aangemaakt door dertigers zelf. Ze sturen elkaar een berichtje als ze naar de kerk gaan. En je ziet dan, dat er soms ineens een groepje leeftijdgenoten komt opdragen op zondagochtend. Want, zo concludeerde men in het breed moderamen, je ziet vaak dat kerkgangers gevoelig zijn voor leeftijdgenoten. Het is niet leuk om als enige dertiger bij een groep van ouderen te zijn. Een andere predikant vertelde dat hij na het schrijven van een homilie altijd even terugleest een kijkt of hij voldoende aanspreekt vanuit het perspectief van de dertigers. ‘Ik heb het niet over opa die met een kleinkind praat, maar over een jonge moeder die met haar kind spreekt’.

Een predikant vertelde dat hij in de concordantie het woord ‘dertig jaar’ had opgezocht en had gekeken wie op zijn dertigste iets begonnen is. Er zijn vier voorbeelden: Jezus zelf werd op zijn dertigste gedoopt, Jozef werd op zijn dertigste onderkoning van Egypte, David begon op zijn dertigste als koning over heel Israël te regeren en priesters konden hun ambtelijke werk opstarten als ze dertig waren. ‘Ik heb een prekenserie gehouden over Numeri en gereflecteerd over het steeds terugkerende refrein dat de weerbare mannen werden geteld in Israël. Dat zijn de mannen, de dertigers, die blijkbaar een stap naar voren doen en het verschil kunnen maken. Ik bedoel dat niet seksistisch, dat begrijpen jullie’.

‘Ik denk dat het geloof zijn seizoenen kent’, citeerde een ander ds. Arjan Plaisier. ‘We beleven nu een winterperiode. Daar moeten we ons misschien op aanpassen. En we kunnen vormen zoeken die laagdrempelig zijn. Een ontmoetingsmiddag mat high tea en een borrelplank’. ‘Maar waarom zou je dan als dertiger wel tijd maken voor zoiets en niet voor een kerkdienst op zondagochtend’, reageerde één van de dertigers in het breed moderamen.

Het is  belangrijk, zo werd geconcludeerd, vertrouwen uit te spreken in de dertigers; verreweg de meeste vinden zingeving belangrijk en ze willen dat graag op hun manier invullen. ‘Vroeger duurde een generatie zestig jaar’, zei een predikant, ‘tegenwoordig is er met tien jaar al weer een nieuwe generatie. Dus als we als vijftigers en zestigers het stuur vergeten over te geven hebben de dertigers het gevoel dat ze alleen maar in de bijwagen mogen meerijden en daarvoor bedanken ze’. ‘Jonge mensen zijn er voor gevoelig dat het speelveld echt openligt’, zei de voorzitter, ‘deze generatie is fijn afgesteld. Ze komen als het niet helemaal vastzit en ze alleen maar door bepaalde hoepels zouden moeten springen die te voren zijn aangebracht’. De dertigers hebben minder met de regeltjes, zei een ander, ze willen wel bijdragen aan een kerk 2.0. en dat kost ouderen dan weer moeite om die uitwerking te waarderen.

Het gaat ook om ‘timing habits’, zei iemand, dus dat je de toon mag aanreiken die in jouw generatie het verschil maakt. Tegelijk vinden volgende generaties het wel belangrijk te worden bevestigd in gemaakte keuzes, noem het coaching te ontvangen of bevestiging te krijgen, want onder de regie die ze voeren schuilt ook veel onzekerheid.

Gemeenten

Het breed moderamen besprak diverse situaties in gemeenten. De thema’s varieerden. Er is een gemeente met een parttime-predikant waar nog steeds geen werkplan is. De predikant is daar de dupe van. Er is een gemeente waar de kerkenraad met de predikant spreken over afbouw van de werkzaamheden.

De vraag kwam aan de orde of een kerkelijk werker sneller een preekconsent zou mogen krijgen, nu de generale synode bezig is de deur naar het voorgaan in kerkdiensten te verruimen. Eén van de synodeleden legde uit dat de wetgeving meer tijd behoeft en dat het waarschijnlijk niet zo zal zijn dat alle kerkelijke werkers een preekconsent krijgen. Voor kerkelijke specialisten, die alleen pastoraat doen of catechese, is het minder aannemelijk. Voor kerkelijke werkers die alle gemeentewerk doen en die een aanvullende opleiding volgen ligt zo’n preekconsent wel in het verschiet, maar er is geen reden daarop al te zeer te preluderen.

Het breed moderamen sprak uitvoerig over de discussie in de synode over dit thema. De sfeer in de synodevergadering was er behoorlijk door beÏnvloed. De vergadering werd zelf voor een deel achter gesloten deuren gehouden om eerst de onderlinge verhoudingen te bespreken. Je merkte dat belangenorganisaties als de Bond van Predikanten en de Protestantse Theologische Universiteit achter de schermen zich lieten gelden en de belangen van de predikanten verdedigden en daardoor een claim legden op de breedte van het gesprek.

Er komen diverse kerkordewijzigingen ter consideraties naar de classis en de kerkenraden. Er was gemurmureer over de planning van de generale synode, er wordt te weinig tijd voor de consideraties uitgetrokken om de bespreking zinvol te kunnen laten verlopen. Daarbij komen er wezenlijke thema’s voorbij, zoals het voorstel om de VOG-verklaring en de aanstelling van vertrouwenspersonen verplicht te stellen (Naschrift classispredikant: in één van de werkgemeenschappen, die van Twente, waren daar recent nog vragen over gesteld; men heeft in die werkgemeenschap besloten de aanstelling van vertrouwenspersonen collectief aan te pakken).

Het breed moderamen besloot een volgende keer verder te spreken over de regelgeving. Bij de achterban staat de regelgeving er negatief op. In een gemeente zei men: ‘We willen geen vinkjes, maar vonkjes’, oftewel: geen computerschermen invullen, maar inspiratie delen. De vraag ‘hoe gaan we om met de regels’ staat ook in het leerplan van een ontmoeting met kerkjurist Klaas Willem de Jong, wat een dezer dagen plaatsvindt. Een lijst met tien aandachtspunten van de werkgroep ‘formele teksten’ dient naast een tekst vanuit de landelijke kerk als onderlegger voor het gesprek. Andere punten waar het breed moderamen in de toekomst over wil doorspreken zijn: kerk en pastorie; omgang met vermogen; sociale onvrede; dreigend predikantentekort; dertigers; teamvorming.

Subsidies

Het breed moderamen wees een afgevaardigde aan voro de Colloquiumcommissie. Er werden subsidies toegekend aan de Stichting Twentse School voor Theologie en de kerkendag in Deventer. Enkele plaatsen kregen toestemming om met het beroepen verder te gaan, ook al lukt het niet om de beperkte vacatureomvang te koppelen aan die van een andere gemeente.

De voorzitter sprak aan het eind diaken Jonathan Stam toe. Hij neemt afscheid van het classicale circuit omdat hij toetreedt tot het moderamen van de generale synode en het bestuur van de dienstenorganisatie. De voorzitter typeerde hem als iemand die voldoet aan de wervingstekst: ‘Jonge mensen gezocht met heel veel ervaring’. Jonathan bracht jeugdigheid in, met kerkelijke betrokkenheid en kunde vanuit het bedrijfsleven. Qua energie staat hij voor supererogatie of om het bijbelser te zeggen: ‘de bereidheid om een tweede mijl te gaan’.

Ds. Klaas van der Kamp opende de bijeenkomst van het breed moderamen en sprak een meditatie uit over Handelingen 10, de linnen gebedsmantel met reine en onreine dieren die uit de hemel neerdaalt. Hij gaf een reflectie op zijn theologie als classispredikant en koppelde die aan de persoon van Petrus in het bijbelgedeelte: Petrus gaat seculier / globaal; Petrus blijft Jood en Petrus is van Pinkster.

Foto: bijeenkomst van het breed moderamen