Foto: Vier mensen van het Leger des Heils bij community-singing in de assemblee
Resultaat van de assemblee
Het flitst heen en weer in het laatste deel van de assemblee van Europese kerken in Tallinn op 19 en 20 juni. De rapporten worden vastgesteld. En dan rollen plotseling de moties en tekstwijzigingen over elkaar heen. Waar de assemblee als geheel geduld en precisie ademt, valt nu de ene tekstvariant na de andere te horen in de zaal. En dat geeft accenten op uitspraken die je in het eerste deel van de assemblee niet zo gauw zou zien.
Ukraïne
‘De illegale en brutale invasie van Oekraïne door de Russische federatie wordt veroordeeld zonder reserve. Er is geen enkel excuus voor de invasie van een onafhankelijk land, waarmee je de inval kunt rechtvaardigen, noch politiek, noch legaal, noch moraal’. De tekst laat aan duidelijkheid niets te wensen over.
Toch is er discussie. Allereerst over de vraag of je iets moet zeggen over de situatie na de beëindiging van de oorlog. Tijdens de dagen voorafgaand aan het schrijven van de eindrapporten werd al duidelijk dat de Oekraïners - zelf verzeild geraakt in deze oorlog - nog even niet over ‘verzoening’ kunnen spreken. De vergadering laat uiteindelijk een concepttekst over de toekomst weg. Het maakt de klacht over de huidige oorlog alleen maar krachtiger.
Een ander punt van discussie is de vraag of je in de tekst moet opnemen dat de CEC oproept Ukraïne te steunen ‘in het verzet tegen de Russische agressie’. Enkele kerken uit Scandinavië zijn bang dat zo’n tekst wordt uitgelegd als een legitimatie van het geweld. De commissie die de tekst schreef, legt uit dat je bij deze interpretatie meer in de woorden legt dan bedoeld is bij het uitschrijven. Bij de stemming blijkt dat 53 afgevaardigden de tekst wil laat staan, terwijl toch nog 34 mensen voor de voorzichtige, pacifistische variant kiezen.
Vrijheid van godsdienst
Een ander gevoelig punt is de vrijheid van godsdienst. West Europeanen halen er wel eens de schouders over op. Maar christenen uit Zuid- en Oost-Europa hebben er concrete gedachten bij. Enkele mensen vragen om aanscherping van dit gedeelte, onder wie de nieuwe president van de CEC. Bij de vrijheid van godsdienst wordt expliciet verwezen naar christenen in Cyprus, Turkije en Armenië. En er wordt aangedrongen op veiligheid voor religieuze plaatsen, waarvan bekend is dat er verschillende zijn beschadigd of vernield.
Klimaatverandering
De klimaatveranderingen zit de kerken hoog en de jonge afgevaardigden beginnen er steeds weer over. Het thema keert ook in verschillende rapporten terug. In het strategische plan voor de komende vijf jaren is het onderwerp als focusthema genoemd onmiddellijk na ‘vrede’ en nog voor thema’s als ‘migratie’ en ‘mensenrechten’. Een persverklaring begint met: ‘De wereld wordt bepaald bij een toekomst bedreigende crisis, tot stand gekomen door de menselijke exploitatie van de aarde en zijn grondstoffen’. De klap komt het hardst aan, wordt gezegd, juist bij die mensen die de crisis niet zelf hebben veroorzaakt.
Migratie
Migratie is al lang een thema voor de Europese kerken. De bekende oproep tot gastvrijheid klinkt. Men refereert aan vluchtelingen uit Afghanistan, Irak, Sudan en Syrië. Men is zich bewust dat de houding soms gereserveerder is naar deze groepen dan naar anderen en stelt vast dat er voor Oost-Europese vluchtelingen meer ruimte is. ‘De ervaring van Europese landen en hun kerken in de ontvangst en de opvang in de laatste 16 maanden van ongeveer 6 miljoen Oekraïense vluchtelingen is bemoedigend’.
Doseren
Bij de missie van CEC is onder meer genoemd: het bij elkaar brengen van kerken rond vragen van ecclesiologie en hun missie in de samenleving. De verenigde Methodistische kerken wilden dat nog wat uitbreiden door er bij te zetten: ‘door het beginnen van een proces van reflectie en een netwerk tussen kerken om hun getuigenis van het evangelie veilig te stellen in de huidige samenleving en om middelen uit te wisselen en hulpmiddelen’. De vergadering nam deze uitbreiding niet over. Het zou de focus mogelijk weghalen bij andere onderwerpen.
Financiën
De financiële situatie van de CEC is niet florissant. Toch was er relatief weinig discussie over. Dat is in andere jaren wel anders geweest. Men hoopt de acht personeelsleden in Brussel te kunnen handhaven. Dat wordt spannend met een inflatie die boven de tien procent heeft gelegen. De kleine kerken krijgen een ophoging van de bijdragen van 500 euro naar 850 euro en anderen van 850 euro naar 1000 euro. De grote kerken wordt gevraagd een inflatiecorrectie van twee procent door te berekenen. Er is afgezien van de feitelijke inflatiehoogte, omdat de grote kerken toch al zo diep in de buidel tasten om CEC financieel mogelijk te maken.
Governing Board
De assemblee heeft een nieuwe governing board gekozen dat tot de volgende vergadering over vijf jaar de lijnen van de kerken in Europa zal uitwerken. Voorzitter is aartsbisschop Nikitas van Thyateira tot Groot-Brittannië. De in Amerika geboren leider woont in Londen en heeft Griekse ouders. Er zijn ook twee nieuwe vice-voorzitters gekozen, zoals te doen gebruikelijk uit twee andere tradities dan de voorzitter, te weten Dagmar Winter, bisschop van Huntington voor de kerk van Engeland en ds. Frank Kopania van de Evangelische Kirche in Duitsland. Onder de twintig nieuw gekozen bestuursleden is ook ds. Klaas van der Kamp namens de PKN uit Nederland.
Foto onder: Twee nieuwe leden van the governing board, Krzystof Pikulski
