Brede functie kerkgebouw

De provincie Overijssel zet in op e brede maatschappelijke functie van de kerken. Er zijn kansen om de beschikbaarheid van kerkelijke gebouwen met andere thema’s te verbinden, zoals de thema’s van ‘leefbaar platteland’, ‘sociale kwaliteit’ en kwaliteit van de buitengebieden in het algemeen. Dat vertelde een medewerkster van de provincie Overijssel donderdag 1 oktober in een digitaal overleg van het Steunpunt Cultureel Erfgoed Overijssel en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Diverse organisaties benoemden het belang van de kerkgebouwen in de provincie. Mensen ervaren het kerkgebouw in hun dorp als hun eigen morele bezit, hoewel dat in juridische zin vaak niet het geval is. Als je mensen in de streek wilt mobiliseren moet je zeggen dat de kerk wordt afgebroken, dan is de hele streek al gauw in rep en roer, vertelde een ander.

De econoom van het bisdom Utrecht had aangegeven dat het aantal kerkgebouwen van rooms-katholieke snit in de regio zal worden teruggebracht tot pakweg twintig parochies met evenzovele kerkgebouwen waarin de eucharistie kan worden gevierd; dat is dan gerekend over het hele bisdom. Voor Overijssel betekent het op dit moment van de tientallen kerkgebouwen aan de eredienst worden onttrokken. ‘Ik ben er heel somber over’, zei iemand, ‘Tot nu toe is het een moeizaam gebeuren om deze gebouwen als ontmoetingscentrum open te houden’. Misschien zou het initiatief in Albergen het begin kunnen zijn van een andere wind; daar is een IT- bedrijf van plan de kerk over te nemen en er zou mogelijk een stuk beschikbaar kunnen blijven als gemeenschapscentrum.

De Protestantse Kerk heeft als beleid dat men zo lang mogelijk in iedere leefgemeenschap een kerkelijk gebouw open houdt. Daar waar het mogelijk is probeert men de kerk in te zetten als gemeenschapsruimte voor de dorpseenheid.

De bijeenkomst leidde tot drie conclusies. Het is zinvol om de helft van de burgerlijke gemeenten die nog niet tot het opstellen van een kerkenvisie heeft besloten aan te schrijven en te suggereren dat alsnog te doen. Het is verder nuttig om een middag te beleggen om mensen van het grondvlak te inspireren het idee van een gemeenschapscentrum te ontwikkelen vanuit vrijkomende kerken. En in de derde plaats is het de moeite waard het ontstane platform van instellingen betrokken bij leefbaarheid van een regio en beschikbaarheid van gebouwen te continueren. De provincie overweegt het initiatief te nemen voor het schrijven van brieven naar wethouders en het opzetten van een inspiratiemiddag.

Aanwezig waren mensen van: Overstigt, de Provincie, Stimulans, stichting Promo, Heemschut, het RCE, het katholiek centrum voor welzijn, en de Protestantse Kerk.

Foto: de synagoge in Raalte is een voorbeeld van religieus erfgoed dat een herbestemming kreeg. Er zit een psychologenpraktijk in. Op een gevelsteen eert men de nagedachtenis van vijf Joodse families: Hurwitz, De Lange, Lutraan, Vogel en Zwarts. Zij zijn in de oorlog omgekomen. 'Zij eerden God in dit gebouw dat voorheen synagoge was', zegt de gevelsteen uit 1985.