Tiny Chapel en beeldentuin maken droom zichtbaar op de Floriade

Dominee René de Reuver trok aan één touw; zangeres  Ysanne Gansekoele trok aan een ander touw. Daardoor werd een kleed omhoog getrokken en werd het beeld ‘Vriendelijkheid’ zichtbaar. Het is één van de twaalf beelden in de tuin bij de Tiny Chappel op de Floriade in Almere. Op paaszondag 17 maart is het paviljoen van de kerken geopend.

Het paviljoen laat de droom zien die de kerken bezielt. Ds. René de Reuver verwees er naar bij de opening. Twee vrijwilligers lazen teksten uit Ezechiël 47 en uit Openbaring 21. René de Reuver legde in pakweg zeven minuten uit hoe de droom die daarin is verwoord zich verhoudt tot de situatie in de wereld. De wereld staat onder druk, als je let op de klimaatanalyses en als je kijkt naar de bloedige oorlog in Oekraïne. De dromen die beschreven zijn in de bijbel laten een andere wereld zien, een visioen en stromend water en een bloeiende stad. René de Reuver sprak over een ‘contrapunt’, zoals je dat in de muziek kent: twee werkelijkheden die elkaar raken, tegelijk te horen zijn en toch een verschillende werkelijkheid representeren.

René de Reuver verwees naar een schilderij in de kapel, geschilderd door Marianne de Groot, beeldend kunstenaar uit Almere. Ze laat de vruchtbare stad zien door ontelbare lagen acrylverf over elkaar te zetten. Daarboven maakte ze de skyline van Almere zichtbaar. Aanvankelijk wilde ze dat met goudverf doen, maar de verf pakte ietwat roestiger uit. De kunstenares gaf de kleurmetamorfose ruimte en handhaafde het gele silhouet.

Present

Corrie Wassink, betrokken bij de organisatie, las bij de opening enkele testimonia voor uit het gebedenboek. Iemand had in het Engels een bede geschreven voor 'a better tomorrow for all the countries suffering' en tegelijk dank uitgesproken voor de dag van vandaag: 'today is a gift. That's why we call it: present'. Zangeres Ysanne Gansekoele zong liederen bij de opening. ‘Ons leven op aarde is een fontein van goedheid’, ‘In de hectische steden is er de stilte van wijsheid’.

Lydia van Maurik vertelde over de Groene Kerken, waarbij inmiddels een kleine vierhonderd kerken zijn aangesloten. ‘De tuin is hier op de Floriade minstens zo belangrijk als de kerk’, zei ze, verwijzend naar de beeldentuin met de twaalf vruchten van de Geest (Galaten 5) en de talloze bijbelse planten die uiteindelijk de tuin zullen sieren. Lydia riep alle mensen op dagelijks tenminste vijf minuten te denken aan iets in de wereld dat niet door mensen is gemaakt. ‘De aarde is boordevol hemel’, zo zal je ontdekken, beloofde ze.

Wethouder Roelie Bosch van Almere sprak eveneens een openingswoord. Ds. Pieter ter Veen, door René de Reuver in het zonnetje gezet als de ziel achter het project, noemde de aanwezigheid van de wethouder belangrijk, omdat de kerk daarmee laat zien aanwezig te zijn in het publieke domein. De wethouder, die zich introduceerde als ‘zelf een christen die nog ’s ochtends een zegen in de eigen gemeente had mogen uitspreken’, sprak waardering en dankbaarheid uit. Ze noemde het paviljoen ‘een baken op deze Floriade’. Ze haalde de derde dag naar voren, als dag van de opstanding van Christus, en als dag van de schepping waarop het groen werd geschapen.

Moeder aarde

Tini Brugge presenteerde op de Floriade een boek over bloemschikking. De uitgave ‘Bloemen voor Moeder Aarde’ is in het paviljoen verkrijgbaar; net zoals een brochure trouwens getoonzet door Marina Kapteyn waarin de twaalf kunstenaars van de vruchten van de Geest hun persoonlijke verhaal doen. Tini Brugge vertelde dat de interkerkelijke groep die zich bezighoudt met bloemschikken dertig jaar geleden al is begonnen op een vorige editie van de Floriade. Hanneke Maassen, vrouw van het eerste uur, was één van de personen die een exemplaar van de nieuwe uitgave in ontvangst mocht nemen. Liefst 26 keer zullen deelnemers van de interkerkelijke groep een nieuwe schikking maken voor het paviljoen op de Floriade.

De kerken bieden het komende halfjaar tijdens de Floriade diverse programma’s aan, waaraan bezoekers kunnen deelnemen. Partners als Jong Protestant, het Rooms-Katholieke bisdom, de werkgroep Laudate Si’, de Groene Kerken en de Stichting Genoeg om te leven zorgen voor onder meer presentaties over duurzaamheid, de groene stad en de leefbaarheid van het platteland. Er komen ook tien meditatiewandelingen met mensen van Nijkleaster. Kick Bras, Wim Schippers en Marjolein Tiemens houden lezingen. En er zijn mogelijkheden om als kerken het paviljoen te bezoeken en vandaaruit de Floriade verder te verkennen. Groepen uit onder meer Lutjesbroek maken daar gebruik van. Het initiatief op de Floriade is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van allerlei kerkelijke gemeenten en individuen. Het meest vergaand was een donatie van iemand die in de krant las dat er nog een tekort was van 50.000 euro. Hij tekende er voor.

Foto boven: René de Reuver en Ysanne Gansekoele verzorgen de opening met de onthulling van het kunstwerk 'Vriendelijkheid'. Hieronder een impressie van een bezoek aan de Floriade. 

René de Reuver interviewde bij de opening van het kunstwerk 'vriendelijkheid' de zangeres Ysanne Gansekoele. 'Waar ervaar je vriendelijkheid?', 'Hoe belangrijk is dat in je leven?'. Daarna las René de tekst die bij het kunstwerk is aangebracht: Vriendelijkheid is een kracht die anderen laat groeien als parels in een oester. Zoals de aarde ons voedt, geeft wat we nodig hebben en grond onder onze voeten is, zo kunnen wij met onze vriendelijkheid anderen laten groeien en op handen dragen'.

In de pers wordt soms wat terughoudend gedaan over de Floriade en over de kosten. Ik heb zelf (KvdK) eigenlijk alleen maar positieve ervaringen. Je doet allerlei nieuwe ideeën op. En de prijzen wijken niet echt af van wat je bij andere evenementen kwijt bent: de reis heen en terug met de boot van Almere-Stad naar de Floriade is 4,50 euro; de toegang tot de Floriade ongeveer 30 euro; thee en koffie cirkelen om de 3 euro. 

Je krijgt voor je geld een complete dag infotainment over duurzaamheid. Als je al iets te klagen zou hebben, zou het moeten zijn dat je in één dag onmogelijk alles kunt bezoeken; je kunt dan ook een abonnement krijgen om het park vaker aan te doen. Als je de Floriade bezoekt en de Tiny Church en beeldentuin wilt bezoeken, moet je naar nummer 27 op het Groene Eiland en de titel 'Fruitful City'. 

Burret Olde, begeleider vanuit de dienstenorganisatie, kwam met het idee dat men wellicht kunstenaars kon inschakelen. En de link van 'vruchten van de Geest' en Galaten 5 was snel gelegd. Bij de kunstenaars die werk inleverden zijn diverse mensen uit de classis Overijssel-Flevoland: Jos Bregman uit Almere maakte een object bij 'geloof', Marijke Bolt-van der Laan uit Almere zorgde voor het thema 'liefde' en het thema 'vrede', Ninette Koning die onder meer meewerkt aan het Natuurkunstpark Lelystad, zorgde voor het thema 'vriendelijkheid', dat bij de opening centraal stond. Roelienke van der Snoek uit Almere maakte een prachtige illustratie van 'geduld' (een kind dat naar een slak kijkt). Cora ten Brinke - Lindhout uit Kampen illustreerde 'zachtmoedigheid'. Johanna Braeunlich uit Almere maakte 'zelfbeheersing'. En Marian Torenbeek uit Hellendoorn verzorgde het thema 'hoop'. Op de foto het thema 'vreugde' verbeeld door Ingerid Opstelten uit Heerhugowaard.

En hier het thema 'geduld' gemaakt door Roelienke van der Snoek uit Almere. In de brochure bij de beelden vertelt ze dat ze iets nieuws maakt van gebruikte materialen en reststoffen. Het beeld hier is gemaakt van afgedankte kledingstukken, zelfs de schoenen zijn gedragen. Ze vertelt dat kinderen haar hebben geïnspireerd voor deze uitwerking. Als je kinderen wilt pushen werkt dat niet, want kinderen voelen geen haast. Ze snappen niet waarom je je druk maakt. Kinderen hebben een heel andere manier van kijken en beleven van de wereld. Zij kunnen zich over het kleinste bloemetje verwonderen, waar wij als volwassenen geen oog voor hebben. Mij spreekt de gedachte aan dat het kind oog heeft voor een slak en voor de gang die de slak maakt. Ds. Pieter ter Veen, die bij de opening een gebed verzorgde haalde diverse vruchten van de Geest aan, en bleef ook lang stilstaan bij dit thema: geduld. In een tijd van stress is deze gave van de Geest evident. De tuin en de Floriade als geheel kunnen wellicht bijdragen in besef dat duurzaamheid evenzeer te maken heeft met 'jezelf stil kunnen zetten en genieten' dan met dadendrang. 

Op slechts een steenworp afstand van Fruitful City zijn deze 750 wekpotten te zien. Ze hebben allemaal een handgebreid wollen schapenvachtje in zich. De kleuren verschillen. Dat komt door de manier waarop de zon natuurlijke verfstoffen van kleur laat verschieten. Je kan er uit afleiden dat je met natuurlijke verfstoffen alle kleurvariaties kunt bereiken die je maar kunt bedenken. 

In een van de paviljoens laat men zien hoe natuurlijke stoffen kunnen worden omgetoverd in gebruiksvoorwerpen. Hier een composiet van bakbananenschillen en koffiedik. Het voorwerp is uitgeleend door de Fundatie in Zwolle. 

Kromgebogen lepels hangen aan een 'dakgoot' en water sijpelt naar beneden. Het fragment is te vinden bij het onderdeel 'voedselbank'. In steeds meer steden worden plekken gecreëerd om voedsel op kleine schaal te telen. Planten die in een bak een plek krijgen zitten in 'de voedselbank'. De voedselbank wordt gevoed met waterspuwers. Daardoor blijft de bodem goed vochtig en geschikt voor groei en teelt. Op de meest vochtige plekken kunnen eenjarige kruiden en groenten goed gedijen. 

Op de Floriade hebben de steden Amsterdam en Almere een gezamenlijk paviljoen. De samenwerking is zowel bestuurlijk als kerkelijk (vlecht ik er tussen in) van belang. In het paviljoen laten de steden zien hoe natuur en leven in elkaar zijn verweven. Aan het einde van de rondgang is deze samenvatting te zien: 'De universele verklaring van de rechten van....', en dan is 'de mens' doorgestreept en veranderd in 'alles wat leeft'. 

Een zeer aansprekend gedeelte van de Floriade is het stedelijke deel. Je vindt er de paviljoens van de diverse landen. Natuurlijk moet je het paviljoen van Duitsland bezoeken. En hier op de foto een fragment van het Japanse paviljoen. Bezoekers treffen er een Japanse tuin en een vooruitblik op de wereldtuinbouwtentoonstelling in Yokohama 2027. 

Qatar bekend van het wereldkampioenschap voetbal is ook aanwezig op de Floriade. Je krijgt er inzicht in het ontstaan van de staat. In 1939 ging het nog om een land met 25.000 inwoners. Het hoorde bij de Britse koloniën. Nadat er olie en gas was gevonden heeft het land een hoge vlucht genomen; inmiddels wonen er 2,5 miljoen mensen. Ze laten hier een zogenaamde Rawdat Woestijn Tuin zien. Rawdat komt van het Arabische woord voor tuin. Het is een lager geleden stuk land en omdat het lager ligt kan het iets langer het regenwater vasthouden. Het geeft voeding aan kruiden, grassen, struiken en bomen. 

De opening van het ene project is de geboorte van het volgende project. In de wandelgangen van de zonovergoten opening werden er nieuwe relaties aangegaan. Hier een gesprek met van links naar rechts: Burret Olde (beleidsmedewerker Dienstenorganisatie), Mirjam Sloots (predikant bij het huis van verbinding in de Oosterkerk te Amsterdam) en Jan Denkers (sinds jaar en dag betrokken bij de protestantse gemeente Almere). De Oosterkerk in Amsterdam biedt onderdak aan de Citykerk, het balletorkest en buurtwerk. Een plek dus voor cultuur, bezinning en buurtwerk. Het is een concept dat de kerk nieuw positioneert in een stad. Almere is daar ook mee bezig in het stadspastoraat. Er zijn onderlinge gesprekken tussen de steden om elkaar daarin te ondersteunen. 

De kerk is niet de enige die een religieuze inkleding aanreikt. Ook de hindoes zijn er met een 'spirituele tuin'. Het paviljoen van India is nog niet helemaal klaar, zoals te zien op de foto. Men laat met houtsnijwerk en teksten de waarde zien van de spiritualiteit. In een toelichting zegt men: 'Het spirituele aspect wordt benadrukt door het opnemen van de bekende heilige vormen van oude levende goden en godinnen, waaronder ook de meest barmhartige: Boeddha de Verlichte. Kom binnen, voel de rust, gedenk de heiligen en ontspan lichaam en geest'.