Reacties 'De Bijna+Bisschop'
Op dit stukje van de website plaatsen we (onderdelen van) reacties van mensen op 'De Bijna+Bisschop'. Delen van de inhoud zijn al op diverse plaatsen besproken; in de classis, in het breed-moderamen, in een werkgemeenschap. Wilt u (persoonlijk dus) ook reageren? Dat kan via k.vanderkamp@pkn.nl. Ik waardeer het als u feedback geeft. Het boekje is daar juist voor bedoeld. Op die manier kunnen we samen zoeken naar een uitwerking van de classispredikant die aansluit bij de manier waarop mensen uit de gemeente er naar kijken. Als u expliciet aangeeft dat uw naam niet mag worden vermeld, zullen we uw reactie anoniem verwerken.
Reacties tot nu toe:
* Vanuit de classicale vergadering.
De classicale vergadering heeft enkele onderdelen van het boekje op de agenda gehad. Dat betreft de fictieve brief uit onderdeel 4 (brief uit de toekomst). De brief gaf herkenning en bij de bespreking van de ringen diverse vragen. Het onderdeel 'liefde voor de regio' is ook besproken. Mensen in gemeenten met veel autochtonen herkenden de karakterschets; mensen in plaatsen met meer forenzen voelden distantie.
* Van een meelezer.
Een meelezer signaleerde een zekere tweeslachtigheid in de visie op de jongvolwassenen. Aan de ene kant pleit de tekst voor acceptatie van een nieuw kerkmodel, aan de andere kant worden er allerlei suggesties gedaan om jonge mensen toch meer bij de kerk in de oude vorm te betrekken. Verder gaf de meelezer aan, dat het onderdeel 'De kerk van onlangs' wel verhelderend werkt om een bepaalde ontwikkeling te signaleren, tegelijk stelde de meelezer, dat je toch vooral vanuit de huidige vragen naar antwoorden moet zoeken.
* Vanuit het breed moderamen.
Er is herkenning in de noodzaak geloof en samenleving op elkaar af te stemmen. Je moet oppassen dat je met de concepten van geloof en vertrouwen niet te veel achter feiten aanhobbelt. Anderen zeiden juist een interne worsteling te ervaren op dit punt, enerzijds ziet men de noodzaak zich aan te passen bij de tijd, anderzijds is er zorg dat aanpassing tot vervlakking kan leiden.
* Vanuit een werkgemeenschap.
Twee collegae verwoordden: Er is zorg over de bevoegdheden van de classispredikant; gaat zo'n functie zich niet zelfstandig doorontwikkelen in hiërarchische zin? Welke weg slaan we op de iets langere termijn in? Een extra punt van zorg betreft de omgang met predikanten die twaalf jaar in een gemeente zijn en op basis van de inzet van een classispredikant kunnen muteren. Versterkt dat niet de hiërarchie? Eén van deze collegae keek met heimwee terug op de oude classis, waarin hij zelf met empathie verantwoordelijkheid nam voor het bovenplaatselijke kerkenwerk; maar die directe verbondenheid is te vondeling gelegd op het moment dat de structuur zich wijzigde.
Ik heb als classispredikant geantwoord, dat met Arnold van Ruler, die in 'De Bijna-Bisschop' wordt geciteerd, de synode duidelijk heeft uitgesproken dat de classispredikant onderdeel is van een ambtelijke vergadering; het ambt is niet los verkrijgbaar. Van Ruler wijst er daarbij op dat het ambt tevens ingebed is in de gemeente. De gemeente volgt de ambten in de voorbeden en in het kritiseren. Ik ga er daarbij vanuit dat Van Ruler dat laatste in opbouwende en liefdevolle zin bedoelt.
Een andere collega noemde parallellie met de 'vicarious church', waar je zinvol op het geheel let. Weer een ander noemde het belang om als classispredikant gezicht te geven aan de samenhang van de kerk, waar het congregationalisme behoorlijk woekert op het grondvlak.
Een ander gespreksthema vormde de Gideonsbende van de toekomst. Ik had verwoord dat de kerk van de toekomst in toenemende mate gedragen wordt door een kleine groep getrouwen; de goegemeente vormt het geheel van mensen dat wel gelooft, maar niet per se die oriëntatie koppelt aan trouw kerkbezoek. Ook bij zo'n Gideonsbende moet je aanwas hebben, zo was de gedachte.
Een volgend thema was de vraag naar het gebouw. 'Mag je zeggen, dat het gebouw er toe doet? Gaat het niet veel meer om de geestelijke gemeenschap?' In dit onderdeel van het gesprek ging het over de dissertatie van Jacobine Gelderloos en haar visie dat ook de stenen verschil kunnen maken. Eén van de emeriti vertelde van een kerkgebouw in een klein dorp, waar bij campagnes om de restauratie gedaan te krijgen buitenkerkelijken evenzeer bijdragen als kerkelijk betrokken mensen.
* Van een lezer.
Ik heb het boek gelezen. Het geeft een mooi tijdsbeeld. Ik zag het voor me, die scene waar je vertelt van het boordje. En de boosheid van een dominee. Op een bepaalde manier staat zoiets dan symbool voor een benaderingswijze. Ik heb zelf vooral genoten van de duiding.
* Van een collega.
Ds. Leon Eigenhuis uit Lemele stuurde drie gedichten van Annie Slots-Brinkhuis. Annie Slots is geboren in Luttenberg (1934) en op 18 februari 2019 overleden in Archem. Bij de afscheidsdienst werden drie gedichten van haar gelezen en gezongen die iets van de Saksische volksaard laten zien. Ze zijn in de streektaal verwoord. Ze volgen hieronder.
Let er op, hoezeer het eigen leven een plek krijgt en nieuwe kracht en vitaliteit vertoont als de omgeving in beeld is gebracht. Die twee elementen ‘je eigen persoon’ en ‘de omgeving’ haken in elkaar bij de complete, zo je wilt holistische, benadering die de Saksische volksaard kenmerkt.
Gedicht
Ie ziet ’t vee rustig herkauwende in de weide ling’n
Ie kiekt uut oaver de glooiende Archummer es
Woar vrogger de rogge nog golfde, mar dat is ewes
En as dan een steugie laeter de zunne achter de barg verdwient
En ′t oamdrood zo mar nog éém fel oaver ’t heetveld schient
Ie ziet wat reeën die langs de bosraand dartelt
En een paar haazn, die met mekaere spartelt
Dan is weg alle stress, ie kunt der weer teeng
Umdej toch nieje energie hebt ekreeng.
Tied
De tied zal ’t leern wat wie der ok van terechte brengt
Et stiet wel vaste det de deagn weer bässens lengt
De zunne weer stroalend zien beste dut
Alles uutbotteld, et prille gruun weer zut
De tied zal ’t leern wat oons ok drif
Vogels, vlinders wat de natuur oons gif
Um te goan genieten van dag tut dag
Van al ’t moois wat terugkump zo op slag
De tied zal ’t leern, ien ding stiet wel vast
Lente-, zomer-, herfst- en wintergast
Is een zekerheid wat veur oons lig
En in te vuln een ieder veur zich
De tied zal ’t leern of ’t verstaand zal zegeviern
In leefde veur maens, natuur en diern
Zol det woar könn wean, det is toch niet raer
De tied zal ’t leern of zinloos geweld
Nog aait deur maens en haande wödt eveld
Of agressie, vernielingen en haat
Zich ontpopt in een vernietigend resultaat
De tied zal ’t leern of wie in vrae maegt leem
Veiligheid en behulpzaamheid bied of is dit mangs eam
Gewoon over stroate könn goan zonder geweld
Det is toch iets wat veur iederene hier telt
Weej wat? Ik zal mien beste doen um ’t te probeern.
Lied: Lemelerbarg
Onder Sallandsheuvelrug
Lig Lemele zo mooi
Die eeuw’n lange eleed,n
Onder de armoe vul ten prooi
Men timmer,n toen ’n stienfabriek
Onder an de barg
Gaf wark veur menigeen
De narigheid minder arg
Refrein:
De grond die was doar toch o zo rieke
Zat bastens vol met stien’n grint en leem
Doar an dankt ’t dorpie ok zien naam
En det is deur de eew’n zo ebleem
De Lemelerbarg met de stien’n leeuw
Is oaveral bekend
Met jeneverbes en ’t brunnegie
Bien ie doar nooit alleent
Aj noast de dikke stien
Mooie vergezichten ziet
Met schoap’n op de heide
E’n pracht natuurgebied
Refrein
Dorp en boerschop an de Regge
Ligt doar saam’n heel tevree
Hoge essen huuze Archem
Met ’n sfeervolle allee
Café de Driesprong, Imminkhoeve
Ok de disco is bekend
E’n mooie karke stiet er ok
Het Lemelervolk det is attent
Refrein
* Van een collega.
Ds. Hans Baart refereerde in een gesprek aan een tekst die eerder met collegae was besproken. Het gaat over de Saksische volksaard. Ard ten Brinke geeft daar in een zevental trefwoorden iets van de volksaard weer. De tekstkeus verraadt de teksten van Waterink en Balke als bron. Het gaat om de trefwoorden: 'traditioneel', 'collectivistisch', 'wettisch', 'fatalistisch', 'gesloten', 'naturalistisch', 'anti-dogmatisch' (zeven begrippen).
Ik heb in het gesprek een andere invalshoek gekozen. Naar mijn idee geven de zeven genoemde kenmerken vooral een benadering van buitenaf. Het is de buitenstaander die de Saksische volksaard vanuit de categorieën van buitenaf probeert te typeren. Ik zelf geef de voorkeur aan een beschrijving vanuit een binnenperspectief. Dus aansluitend bij het zelfverstaand (voor zover dat bereflecteerd wordt) van de Saks. En kom dan tot trefwoorden als: 'georiënteerd op levenswijsheid', 'sociaal', 'loyaal', 'gebaseerd op vertrouwen', 'vriendelijk', 'holistisch', 'relationeel' (7 begrippen).
* Vanuit een werkgemeenschap.
De werkgemeenschap Ommen sprak over 'De Bijna-Bisschop'. Het ging in het bijzonder om de breuklijn in de kerk en over geestelijk leiderschap. Geestelijk leiderschap heeft met interactie tussen kerk en samenleving te maken, met het vermogen maatschappelijk relevant te theologiseren, met het leggen van verbinding tussen schrift en leven. De verwachtingen van de predikant liggen daarbij meer op het terrein van levenswijsheid dan op het terrein van kerkorde. Klik hier voor een verdere impressie.
* Vanuit een werkbezoek.
Tijdens een bezoek aan Hardenberg kwam de vraag om wat verder in te gaan op de breuklijnen die in het boek worden gesignaleerd. Al pratende kwam het idee op om er een kerkdienst aan te wijden. Dat had als consequentie dat je niet alleen in analyserende zin over de veranderingen in de kerk spreekt, maar ook in verkondigende zin. Er mag ook aandacht zijn voor bemoediging en suggesties voor de kerkblijvers om met de breuklijnen om te gaan. Klik hier als u de meditatie wilt lezen en de liturgie met de daarbij behorende gebeden wilt inzien.
* Van de preses van de classis.
Ds. Hans van Solkema, voorzitter van de classicale vergadering Overijssel-Flevoland, schreef een artikel over het thema 'het gat in de kerk', en gaat daarbij in op het onderwerp van de millennials. Veel kerkenraden brengen de vraag aan de orde tijdens de vierjaarlijkse gesprekken naar de groep van jonge mensen in de leeftijd van 18 tot 40 jaar. In 'De Bijna-Bisschop' wordt daarop ingegaan onder meer op de pagina's 50-62 en 140-145. Hans van Solkema geeft een kritische benadering en pleit voor meer geduld bij het staan in de problemen. Klik hier.
Wilt u het boek kopen? Klik hier voor informatie.