Boeren keren zich af van publieke stikstofdebat
Ik heb de indruk dat boeren door de stikstofvragen meer in zichzelf gekeerd zijn. Ik krijg minder telefoontjes. Dat vertelde Agnes Mentink, erfcoach in enkele gemeenten in Oost-Twente bij de werkgemeenschap Oost-Twente. Er zijn enkele van deze erfcoaches verbonden aan het project ‘Toekomstgerichte Erven’, gefinancierd vanuit de provincie Overijssel.
Erfcoaches gaan in gesprek met boeren die daarom vragen. De onderwerpen zijn divers en gaan bijvoorbeeld over asbest, over energie, over doorontwikkeling, over bedrijfsbeëindiging, sloop en zorgen in het algemeen. De coaches zoeken vooral de persoonlijke beleving en verwachting en merken hoezeer de huidige stikstofcrisis een wissel trekt op de boerenstand. Ook alternatieve boeren houden zich wat stil, bang als ze zijn voor Judas te worden aangezien.
Agnes Mentink schilderde een situatie waarbij de bewegingsruimte voor boeren beperkt is. Sommige boeren die zouden willen stoppen, kunnen dat helemaal niet, omdat ze met uitgestelde belastingen te maken hebben en bij een bedrijfsbeëindiging alsnog tonnen moeten afstaan aan de belasting. Ze hebben ooit adviezen opgevolgd van boekhouders; en het zijn diezelfde boekhouders die zich nu stil houden; zoals ook de banken zich stil houden die de boeren eerder tot bepaalde economische modellen hebben aangezet.
De predikanten herkenden verschillende elementen in het verhaal. Problemen in een bedrijf kunnen een geloofsdimensie krijgen bij voorbeeld dat je omzichtig bent met de dieren en dan merkt dat er geen financiële zegen rust op de genomen besluiten. Ook stress, zo betoogde een predikant, doet iets met mensen. Je kunt onder druk moeilijker structurele beslissingen nemen. De vragen die er spelen liggen er niet alleen voor de boeren, maar raken de hele maatschappij. ‘Zolang je moppert over de rijen op Schiphol en wel verwacht dat boeren een andere bedrijfsvoering hanteren, klopt er iets niet’.
Het was één van de pastores opgevallen hoe weinig de troonrede op dit soort vragen inging. Hij analyseerde dat er in Oost-Twente in diverse gemeenten financiële zorgen zijn. Je kunt dan allerlei analyses hebben over veranderingen in de landbouw, maar de consumenten stropen de reclameblaadjes af om zo goedkoop mogelijk boter en vlees te kunnen kopen.
Een andere predikant signaleerde dat er onder de jonge generaties gelukkig ook diverse mannen en vrouwen zijn die bewust minder werken en luisteren naar de ademhaling van de schepping.
Foto boven: Agnes Mentink
Foto onder: overzicht van de werkgemeenschap bijeen in Westerhaar
