Controle van de jaarrekening

De samenstellingsverklaring van een accountant bij een jaarrekening van een kerk of diaconie heeft kerkordelijk gezien weinig betekenis. Het impliceert niets meer dan dat de accountants de cijfers op een gangbare wijze hebben gerubriceerd en ingedeeld, maar de cijfers als zodanig zijn niet gecontroleerd. Beter dan zo’n samenstellingsverklaring geef je de boeken aan twee kritische, financieel deskundige gemeenteleden die als een soort kascommissie kritisch naar de cijfers kunnen kijken. Of je geeft de accountant de juiste opdracht tot controle van de jaarrekening in plaats van deze samen te stellen.

Het classicale college voor de behandeling van beheerszaken sprak donderdag 24 januari over de manier waarop de leden naar jaarrekeningen kijken om te beoordelen of de cijfers verantwoord zijn. Het was al snel duidelijk dat er misverstanden bestaan over de soort accountantsverklaring. Er zijn drie varianten mogelijk: het kan gaan om een samenstellingsverklaring, een beoordelingsverklaring of een controleverklaring.

De samenstellingsverklaring geeft geen zekerheid over de betrouwbaarheid van de cijfers; het is niet gericht op controle van de administratie, maar alleen op het systematisch presenteren van cijfermatige gegevens. Kleinere gemeenten voegen geregeld zo’n samenstellingsverklaring toe aan hun jaarrekening, betalen de accountant er ook voor, en menen dan een toets te hebben laten plaatsvinden door een onafhankelijke partij. Dat is een misverstand. 

In het algemeen is het van belang om jaarlijks de administratie van de diaconie en van de kerkrentmeesters te laten toetsen door onafhankelijke derden. Deze controleurs moeten hun bevindingen rapporteren aan de kerkenraad, zodat de kerkenraad voordat die uiteindelijk de stukken tekent, kan kennisnemen van de opmerkingen. 

Steeds meer colleges in Overijssel en Flevoland maken gebruik van het administratieprogramma Fris. Dat geeft uniformiteit aan de becijfering en maakt de beoordeling door het college eenduidiger.

Foto: Leden van het classicaal college voor de behandeling van beheerszaken aandachtig gericht op de cijfers; v.l.n.r. Albert Schipper, Theo Trox en Ale Pietersma.