Nieuw lokaal interreligieus initiatief

‘We hebben gezamenlijke ervaringen nodig. Als we mét elkaar iets doormaken, verandert ons dat. We moeten niet op afstand van elkaar blijven, maar elkaar opzoeken’. Woorden van die strekking sprak Rasit Bal, voorzitter van de stichting ‘Geloven in Samenleven’ in Zwolle op 21 november.

In de Ulu-moskee werd het startschot gegeven voor een toer die langs de diverse regio’s in Nederland voert. Moslimtheoloog Rasit Bal, vertegenwoordigster van de joodse gemeenschap Hanneke Gelderblom en christelijke inspirator Jan Post Hospers waren gedrieën aanwezig om de landelijke coalitie van OJCM (Overlegorgaan van joden, christenen en moslims) een lokaal vervolg te geven. Zwolle was uitgekozen als eerste planting van het idee, dat de religieuze tradities elkaar ontmoeten. Op landelijk niveau bestaat er al zo'n tien jaar interreligieus overleg. De deelnemers (moslims, joden en christenen) zoeken naar datgene wat hen onderling verbindt; en ze zijn solidair als één van de groepen gediscrimineerd wordt. 

De tijd is rijp, zo legde Hanneke Gelderblom uit, om ook lokaal dergelijke solidariteitsgroepen te vormen. Hoe beter je elkaar kent, hoe meer je verbindingen ziet. Gelderblom vertelde dat men op landelijk niveau de ervaring heeft, dat velen de  noodzaak zien van dwarsverbindingen, maar er is nog te weinig bekend over de dwarsverbindingen die er al zijn. En het is zaak elkaar verder op te zoeken, ook in de haarvaten van de samenleving en in de lokale gemeenschappen. 

David Renkema, secretaris van de stichting ‘Geloven in Samenleven’, legde uit er nieuwe plaatselijke netwerken worden gecreëerd. Er is al veel samenwerking tussen religies, maar het is niet altijd zichtbaar. Daarom zal de stichting ‘Geloven in Samenleven’ proberen de circa 200 plaatsen met moskeeën na te lopen en zichtbaar te maken wat er aan gezamenlijke ervaring is opgedaan.

In Zwolle liet men zien hoe dat praktisch in zijn werk gaat. In vijf workshops kwamen even zo vele ervaringen naar voren. Zo was het project ‘Bruggen bouwen’ vertegenwoordigd. In Enschede is het project enkele jaren geleden gestart; in Leeuwarden rondt men de oriëntatie af. Eddy Oude Wesselink en Sandra Roza legden uit, hoe zo’n lokaal initiatief van de grond komt. Het kost maar zo een jaar om eerst alle religies vertegenwoordigd te krijgen. Je hebt te maken met verschillende organisaties en manieren van werken. Als het lukt de mensen aan tafel te krijgen bouw je het contact uit en werk je aan een gezamenlijke inzet om de samenleving toleranter te maken. Je komt op voor mensen die zich in de zwarte-pieten-discussie miskend voelen. Je bent solidair met een moslimgemeenschap die onder druk gezet wordt op het moment dat demonstranten polariserend voor de deur hun saté bereiden.

Ds. Trijnie Plattje uit Colmschate-Schalkhaar liet zien hoe er al jarenlang een contact bestaat van vrouwen uit diverse religies. De groep wisselt recepten uit, overlegt, maakt samen uitstapjes en demonstreerde gezamenlijk op het moment dat de aanslagen bij Charly Hebdo plaatsvonden.

Jan Vroonland, vrijwilliger voor KerkinActie, bracht naar voren hoe Groene kerk en Groene moskee werken. Het gaat om gebedshuizen die inzetten op een duurzame energiehuishouding. KerkinActie heeft al honderden kerken kunnen voorzien van het keurmerk ‘Groene kerk’. En het aantal moskeeën dat meedoet groeit eveneens. Van de 155 Turkse moskeeën zijn er inmiddels 12 met een label en de verwachting bestaat dat het aantal verder zal groeien. Vroonland refereerde aan sura 24 waar het licht en de schepping aan de orde komt; het is een referentietekst op basis waarvan moskeeën vaak een soort 'vogelvilla' toevoegen aan de bouw van een nieuwe gebedsruimte. Het gaat dan om een plekje aan de buitenkant waar vogels kunnen nestelen. Noem het een broedplek. 

Mustapha el Barbari en Chris Dees uit Meppel brachten het project ‘Weerbaar Meppel’ voor het voetlicht. In Meppel zijn enkele Marokkaanse Nederlanders enthousiast aan de slag gegaan met hun jongeren. Ze hebben bijvoorbeeld een project gestart, waarbij de jongeren in gesprek zijn gegaan met de politie. Ze hebben achter de schermen mogen kijken bij het politie-apparaat. En door dat soort verdere kennismakingen is het onderlinge begrip toegenomen. De politie zegt minder gauw dat trammelant in de stad de schuld is van Marokkaanse hangjongeren. En de Marokkaanse jeugd heeft meer begrip voor de bijdrage die de politie levert aan de leefbaarheid van de samenleving. 

Een nieuw project was het ‘collegiaal overleg imams en pastores’. Mensen met interesse in theologie kunnen er met elkaar in gesprek gaan over teksten.  Het idee om het collegiale overleg te beginnen is afgekeken van Ambon. Daar zijn godsdienstconflicten geweest. Om de spanningen niet verder te laten oplopen is men er begonnen op allerlei beroepsterreinen ontmoetingen te organiseren tussen mensen met een verschillende religieuze achtergrond. Het GiS past dat idee toe op een interreligieus overleg van voorgangers, mensen die beroepshalve met levensbeschouwing en reflectie te maken hebben.

GiS liet weten bij de presentatie over een pool van sprekers te beschikken (www.geloveninsamenleven.nl/). Deze mensen kunnen worden uitgenodigd om op locatie hun kennis te delen. Dat kan gaan om een presentatie in een kerk, moskee of een synagoge. Namen die op de sprekerslijst staan: Gé Speelman, Jielis van Baalen, Welmoet Boender, Hafsa Chairi, Chris Dees, Enes Öz, Mirjam Schuilenga en Fatima Taihan.


Foto's: 
Boven: Chris Dees en Mustapha el Barbari tijdens hun presentatie; rechts Rasit Bal, voorzitter van GiS.
Onder 1: Op de voorgrond van links naar rechts: Rasit Bal, Hanneke Gelderblom en David Renkema 
Onder 2: Gé Speelman en Welmoet Boender, twee leden die beschikbaar zijn om voorlichting te geven
Onder 3: Groepsfoto van de workshop die Eddy Oude Wesselink (tweede van links) en Sandra Roza (derde van rechts) hielden